Zwanger? Dit zijn je rechten

Soms voelt zwanger zijn al als een fulltime baan. En dat kan best lastig zijn wanneer je al een baan hebt! Gelukkig hebben vrouwen die in verwachting zijn rechten op de werkvloer, zoals vaker pauze, een extra rustplek waar je kan liggen en niet overwerken. Veel vrouwen weten alleen niet wat er geldt.

Uit een peiling van 24Baby blijkt dat zo’n 90 procent van de zwangere werkenden niet weet dat zij aangepaste rechten hebben op de werkvloer. Vanwege dit gebrek aan kennis, bij zowel werknemers als werkgevers, maken veel zwangeren hier niet of weinig gebruik van. Zonde, want ze bestaan om jou en je ongeboren kind te beschermen. Dus ben je in verwachting? Dan is het slim om je te verdiepen in jouw extra rechten.

Ken je rechten

83 procent van de vrouwen krijgt niet of nauwelijks voorlichting over hun rechten tijdens zwangerschap van hun werkgever, blijkt uit het onderzoek van 24Baby. Je kunt er niet vanuit gaan dat je op jouw rechten gewezen wordt door je werkgever. Des te belangrijker dus, dat je hier zelf van op de hoogte bent.

Naast jouw rechten, heb je één belangrijke plicht als werknemer. Je moet je werkgever minimaal drie weken voordat jouw verlof begint te informeren over je zwangerschap. Verder bepaal je zelf wanneer je het vertelt. Ook tijdens een sollicitatie ben je niet verplicht om te melden dat je zwanger bent – sterker nog, het is bij wet verboden om sollicitanten te vragen of zij zwanger zijn of een kinderwens hebben.

Ok, terug naar je rechten. Je werkgever is verplicht om ervoor te zorgen dat je tijdens je zwangerschap veilig kunt werken en dat je gezondheid en die van je baby geen gevaar lopen. Indien dit niet mogelijk is binnen jouw functie, moet hij voor een alternatief zorgen of hulpmiddelen beschikbaar stellen. Als dit ook niet mogelijk is, word je vrijgesteld van werken en heb je recht op een Ziektewetuitkering.

Je kunt met je werkgever afspraken maken over het eventueel aanpassen van je werk- en rusttijden. Als je werkgever weigert mee te werken kun je een afspraak maken met de bedrijfsarts, of in het uiterste geval de situatie voorleggen aan Inspectie SZW.

Vrouwen willen vaak niet ‘zeuren’ om een speciale behandeling op de werkvloer tijdens hun zwangerschap. Toch zijn de rechten die een aanstaande moeder krijgt hard nodig. Als je jezelf teveel belast kan dit namelijk gevaarlijk zijn voor jezelf en voor je kindje. 24Baby en Women Inc. maakten samen een handige ‘gespreksstarter’ om het gesprek met je werkgever goed voorbereid in te gaan. Download ‘m hier.

Je belangrijkste rechten op een rijtje

1. Recht op extra (onbetaalde) pauze: tot maximaal 1/8^e deel van je werktijd. Werk je acht uur, dan heb je recht op 1 uur extra pauze,
2. Recht op een rustplek met een bed of een bank,
3. Geen onregelmatige diensten of nachtdiensten tot zes maanden na de bevalling,
4. Niet overwerken: als je zelf geen bezwaar hebt op overwerk, mag je niet meer dan tien uur per dienst draaien,
5. Naar de dokter gaan onder werktijd: dit wordt doorbetaald,
6. Tijdens werktijd kolven of je baby voeden, tot negen maanden na de bevalling. Je mag hier maximaal een kwart voor je werktijd mee bezig zijn en de tijd wordt doorbetaald,
7. Zwangerschaps- en bevallingsverlof: dit vraag je schriftelijk aan bij je leidinggevende of de afdeling P&O. Je werkgever mag dit niet weigeren,
8. Ouderschapsverlof: je hebt recht op 26 keer het aantal uren dat je per week werkt. Bij een tweeling is dit keer twee. Lees hier alles over de regels rondom ouderschapsverlof,
9. Als ZZP’er: in de regeling Zelfstandig en Zwanger (ZeZ) is geregeld dat zelfstandigen recht hebben op een zwangerschaps- en bevallingsuitkering. Deze vraag je aan bij het UWV.
10. Wellicht handig voor na de bevalling: volgens de Wet flexibel werken mag je jouw werkgever vragen om minder uren of vaker thuis te werken. Daarvoor kan je deze handige voorbeeldbrief gebruiken.

Op deze website van de Rijksoverheid vind je alle rechten die je hebt tijdens je zwangerschap.

Je mag niet worden ontslagen

Gedurende je zwangerschap mag je niet worden ontslagen. Ook niet tijdens je zwangerschaps- en bevallingsverlof. Dit geldt tot zes weken na terugkeer van je verlof. Er zijn wel uitzonderingen, bijvoorbeeld als je je ernstig misdraagt of in geval van faillissement. Je mag uiteraard wel zelf ontslag nemen. Houd er in dit geval rekening mee dat je alleen recht hebt op een bevallingsuitkering als je binnen tien weken gaat bevallen.

Bij een sollicitatie mag je niet afgewezen worden omdat je in verwachting bent (of als je een kinderwens hebt). Je hoeft dit dan ook niet te melden tijdens een sollicitatiegesprek. Je mag achteraf niet worden ontslagen omdat je dit niet hebt benoemd tijdens het gesprek.

Let wel, een tijdelijk contract hoeft niet te worden verlengd tijdens je zwangerschap. Ook als je contract afloopt tijdens je verlof, is de werkgever niet verplicht je een nieuw contract aan te bieden. De reden hiervoor mag echter nooit je zwangerschap of bevalling zijn. Je verlof wordt in dit geval wel doorbetaald.

Heb je nog vragen of behoefte aan meer informatie? Neem gerust contact met ons op door een e-mail te sturen naar uta@fnv.nl .

by Sofie Bolder

10 tips voor werken wanneer je in verwachting bent

Kind of carrière? Je hoeft niet te kiezen. Toch kan het best lastig zijn om een zwangerschap en je werk te combineren. Los van de aanvullende regelingen die jou als zwangere vrouw toekomen op de werkvloer, vind je hier een aantal tips om werken terwijl je in verwachting bent een stukje makkelijker te maken.

1. Ochtendmisselijkheid

Je kunt tot op zekere hoogte rekening houden met je zwangerschapskwalen, zoals de ochtendmisselijkheid. Zo’n 85 procent van zwangere vrouwen heeft hier mee te maken. 24Baby heeft een aantal tips tegen ochtendmisselijkheid. En tijdens vergaderingen kun je het beste een plek dicht bij de deur kiezen, zodat je snel weg kunt als je je niet goed voelt.

2. Vermoeidheid

Het grootste struikelblok zal waarschijnlijk je moeheid zijn. Het groeien van een baby kost enorm veel energie. Hoe je hier het beste mee om kunt gaan verschilt van vrouw tot vrouw. Sommigen lopen in de middag een rondje in de buitenlucht, anderen maken gebruik van hun extra pauze om een klein dutje te doen. IJskoud water drinken of een mint-kauwgompje nemen schijnt ook goed te helpen tegen vermoeidheid.

3. Zwangerschapsbrein

Tijdens je zwangerschap verandert je lichaam ook op plekken waar het niet zichtbaar is, zoals in je hersenen. Cognitieve veranderingen, oftewel zwangerschapsbrein, komen voor bij 4 op de 5 zwangere vrouwen. Dat is helemaal niet gek. Vrouwen in verwachting zijn zich zowel fysiek als mentaal aan het voorbereiden om voor een kindje te zorgen. Zwangerschapsbrein uit zich bijvoorbeeld in vergeetachtigheid, je slecht kunnen focussen en soms ook in een verslechterd vermogen je te kunnen verplaatsen in anderen. Voer je moeilijkste taak van de dag daarom als eerst uit, als je je op je best voelt.

4. Vóór je zwangerschapsverlof

Voordat je je collega’s gedag zegt en met zwangerschapsverlof gaat, zorg dat je een paar weken van te voren alle details hebt besproken met je leidinggevende en je collega’s. Zoals de taken die je collega’s van je overnemen terwijl je weg bent, en de dag waarop je verwacht weer terug te komen. Laat ook weten over welke werkgerelateerde zaken je tijdens je verlof op de hoogte gehouden wilt worden.

5. Andere werktijden

Het is belangrijk om je dagelijkse routine dusdanig in te richten, dat dit zo aangenaam mogelijk voor je is. Als je bijvoorbeeld veel last hebt van ochtendmisselijkheid kunnen jij en werkgever hier rekening mee houden. Vraag je leidinggevende of je bijvoorbeeld later kunt beginnen en dan wat langer doorwerkt, of naar wat de mogelijkheden zijn om één of twee dagen per week vanuit huis te werken.

6. Je werkplek

Je kunt je werkplek, samen met je werkgever, zo inrichten dat deze optimaal is aangepast aan je zwangerschap. Denk bijvoorbeeld aan een goede stoel om rugpijn te voorkomen, of een steun voor je voeten. Zet ook een grote kan water op je bureau neer om ervoor te zorgen dat je genoeg drinkt gedurende de werkdag, en dat je gezonde snacks in de buurt hebt. En als je op een plek werkt die erg warm is, of op een andere manier onaangenaam, vraag dan aan je leidinggevende of je op een andere plek je werkzaamheden kunt uitvoeren.

7. Doe het rustig aan

De gezondheid van jou en van je baby komen op de eerste plaats. Het is natuurlijk niet altijd makkelijk om dingen neer te leggen, maar probeer het toch wat rustiger aan te doen. Luister naar de signalen die je van je lichaam krijgt en bekijk zorgvuldig wat je aan kunt en wat niet. Zeg nee tegen verzoeken waardoor je teveel hooi op je vork krijgt, totdat je in de gaten krijgt hoe je er het best mee om kunt gaan.

8. Praat met je leidinggevende en collega’s

Het jongleren van je werk en je zwangerschap kost een hoop energie. Het is een stuk minder uitdagend als je werkomgeving weet dat je in verwachting bent. Je collega’s kunnen dan rekening met je houden. In ruil voor dit begrip kun jij rekening houden met het maken van je medische afspraken. Zo kun je je afspraak bij de verloskundige zoveel mogelijk voor of na je werk plannen. Hou je werkagenda in je achterhoofd, zodat je geen afspraak maakt op hetzelfde moment als een belangrijke presentatie of vergadering.

9. Comfort

Kleed je lekker comfortabel. Draag losse, prettig zittende werkkleding en comfortabele schoenen. De meeste bouwbedrijven hebben geen casual kleding-beleid. Het is even zoeken, maar er zijn gelukkig verschillende (web)shops die zakelijke positiekleding verkopen. Denk aan rokken, blouses, of een nette positiejurk.
Wanneer je de hele dag achter een bureau zit is het belangrijk om af en toe wat rekoefeningen te doen, zodat je geen last krijgt van je rug en schouders. Ga regelmatig even staan en rek je helemaal uit. Een rondje lopen doet ook vaak wonderen.

10. Geniet van je zwangerschap!

Als laatste tip: Neem ook gewoon de tijd om te genieten van je zwangerschap. Uit je enthousiasme tegenover je collega’s wees trots op je zwangere buik. Het is een van de meest bijzondere momenten uit je leven en daar mag je je best openlijk over uitlaten.

Lees hier over je aanvullende rechten op de werkvloer wanneer je zwanger bent.

by Sofie Bolder