Privacy bij ziekte: dit zijn jouw rechten
Ziekte kan een scala aan oorzaken hebben. Maar hoe zit het nu precies met je privacy wanneer je ziek wordt? Wat mag je werkgever wél en wat mag hij vooral niét aan je vragen?
We hebben in Europa de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG), en zelfs in de Grondwet is opgenomen je recht hebt op privacy (artikel 10). Maar wanneer je ziek wordt vindt er uitwisseling van medische gegevens plaats. Je bent natuurlijk vrij in wat je wel en niet met mensen deelt over je situatie. In dit artikel vertellen wat je werkgever je wel en niet mag vragen, en wat de rol van de arbodienst/bedrijfsarts is. In onderstaande video worden jouw rechten en plichten met betrekking tot ziekte en privacy op een rijtje gezet.
https://www.youtube.com/watch?v=SbQNz2yZFM8
Wat mag je werkgever niét vragen?
Als werknemer heb je recht op privacy. Dat geldt natuurlijk ook wanneer je ziek bent. Dat betekent dat je werkgever niet mag vragen:
- wat je precies mankeert
- wat de oorzaak is
- welke werkzaamheden je wel/niet kunt doen
- of het te maken heeft met je privéleven
- of de ziekte zwangerschap gerelateerd is
De werkgever mag je ook geen aangepast of vervangend werk opdragen zonder advies van de bedrijfsarts.
Wat mag je werkgever wél vragen?
Je werkgever wil graag informatie over je situatie. Dat is best logisch. Bijvoorbeeld hoe lang je niet beschikbaar bent voor werk. Misschien voel je je verplicht op antwoord te geven op alle vragen. Wees ervan bewust dat hij jou alleen de volgende vragen wel mag stellen:
- waar en hoe je te bereiken bent
- hoe lang je verzuim gaat duren
- hoe het zit met je lopende afspraken en werkzaamheden
- of je verzuim door een bedrijfsongeval of verkeersongeval komt
Ook mag de werkgever de arbodienst of bedrijfsarts inschakelen. Bijvoorbeeld om een oordeel te geven over welke werkzaamheden je (nog) wel kan doen. Alleen de bedrijfsarts of de Arboarts mogen jouw medische gegevens verwerken.
Heb je nog vragen? Je kunt hier de brochures ‘Ziekte en arbodienst’ en ‘Langdurig ziek’ downloaden. Je kunt ook gerust een mailtje sturen naar uta@fnv.nl wanneer je behoefte hebt aan advies.
Wet verbetering zekerheid flexibele arbeidskrachten: wat betekent dit voor mij?
Flexibele werknemers (zoals mensen met een 0-urencontract) hebben recht op zekerheid over het inkomen en het rooster. Om deze reden is er een wetsvoorstel gedaan over de rechten van flexwerkers; de Wet verbetering zekerheid flexibele arbeidskrachten.
Met dit wetsvoorstel wordt verwacht dat je sneller een contract voor onbepaalde tijd zal krijgen. Op dit moment kunnen burgers, bedrijven instellingen reageren op het wetsvoorstel. De wet zal op zijn vroegst op 1 januari 2026 ingaan.
Wat gaat er veranderen?
Door de Wet verbetering zekerheid flexibele arbeidskrachten krijgen flexwerkers meer zekerheid in hun werk. Mensen met een tijdelijk contract, zullen beter beschermd worden. Het doel is om ervoor te zorgen dat als iemand langdurig werk verricht, deze persoon recht heeft op een vast contract zonder dat de werkgever bepaalde regels kan omzeilen. In dit artikel zullen wij in hoofdlijnen vertellen wat er mogelijk gaat veranderen. Meer weten? Neem contact met ons op!
Ketenregeling / tijdelijke contracten
Een werkgever moet jou een vast contract aanbieden als jij langer dan drie jaar in dienst bent of als jij al drie opeenvolgende contracten aangeboden gekregen hebt. Dit wordt ook wel de ketenregeling genoemd. In een cao kunnen afwijkende afspraken staan. Deze keten wordt doorbroken als jij een periode van zes maanden of langer niet werkzaam bent voor dezelfde werkgever.
Als het wetsvoorstel wordt goedgekeurd, gaat dit veranderen. Als de wet in werking gaat, zal namelijk het contract van iemand die in een periode van vijf jaar regelmatig wordt ingehuurd automatisch worden omgezet in een vast contract. Dit geldt ook voor uitzendkrachten.
Daarnaast kan er nu in cao’s afgeweken worden van regels over hoelang iemand tijdelijk werk mag doen voordat deze persoon een vast contract krijgt. Ook dit gaat veranderen. Een van deze regels gaat over opvolgend werkgeverschap. Opvolgend werkgeverschap betekent dat de periodes waarbij je voor verschillende bedrijven werkt in dezelfde functie bij elkaar opgeteld worden. Zo’n situatie komt bijvoorbeeld voor als je via een uitzendbureau bij een gemeente werkt, en je later in dienst gaat bij deze gemeente in dezelfde functie. Bedrijven kunnen nu in cao’s afspreken dat deze periodes niet bij elkaar worden opgeteld. Deze nieuwe wet zorgt ervoor dat dit niet meer mogelijk is. Dit voorkomt dat je bijvoorbeeld dat je na drie jaar te werken voor een bedrijf niet als uitzendkracht ingezet kan worden om de ketenregeling te omzeilen.
Oproepcontracten
Nulurencontracten worden afgeschaft. Zo weet je beter waar je aan toe bent. Je weet wat je verdient per maand en je weet wanneer je aan het werk moet. En kan je beter je werk combineren met bijvoorbeeld je studie, een andere baan, mantelzorg of thuissituatie. Er komen namelijk (vast en tijdelijke) basiscontracten met een minimumaantal uur waarvoor je ten minste wordt ingeroosterd en die stabiel betaald worden. Ook komen er meer regels voor de extra beschikbaarheid. Buiten deze beschikbaarheid is er geen verplichting om te komen werken.
Uitzonderingen voor studenten!
Voor scholieren en studenten gelden wel andere regels. Jij mag nog steeds op oproepbasis blijven werken. Hierdoor ben je flexibeler in het aantal uur dat je werkt. Toetsweek? Dan werk je wat minder. Vakantie? Even lekker cashen. Ook geldt voor jou de ketenregeling niet. Met de nieuwe wet blijft dit zo.
Als UTA’er meer, minder, of flexibel werken
In een wereld die continu in beweging is, is het cruciaal dat je werk met je meebeweegt. De “Wet flexibel werken” (Wfw) helpt je om die balans tussen werk en privé te creëren. Een evenwichtige werk-privé balans is namelijk geen luxe, maar een noodzaak.
Om gemotiveerd en productief te blijven is het belangrijk dat je je werk en je persoonlijk leven op een goede manier kunnen combineren. Zo kan het bijvoorbeeld erg helpen wanneer je werkt vanuit huis of een locatie dichter bij huis. Of misschien wil je juist méér of minder werken, of op andere tijden. De Wfw is om deze reden dan ook in het leven geroepen.
Wet flexibel werken
Maar wat houd de Wfw dan precies in? De wet bepaald dat werknemers bij hun werkgever een verzoek mogen indienen voor een wijziging van arbeidsduur, arbeidstijden en arbeidsplaats. De wfw geeft daarbij ook aan hoe werkgevers met zo’n verzoek om moeten gaan. Bijvoorbeeld: een verzoek voor wijziging van arbeidsduur of arbeidstijden moet een werkgever altijd goedkeuren, zolang dit geen grote problemen met zich meebrengt voor de bedrijfsvoering.
Hieronder vind je een overzicht van de richtlijnen rondom het indienen van een verzoek voor wijzing van je arbeidsduur, arbeidstijden, of arbeidsplaats
Verzoek werknemer
Wie
- Werknemers die 6 maanden in dienst zijn geweest (met een maximale onderbreking van 6 maanden) op de datum dat de wijziging in zou gaan.
- Werkzaam bij een organisatie met 10+ werknemers.
Wat
Schriftelijk verzoek met de volgende info:
- Wanneer je wilt dat de wijziging ingaat
- Gewenste werktijden, werkduur of werkplaats
Wanneer
Tenminste twee maanden voor de datum dat je wilt dat de wijziging ingaat.
Hoe vaak
Maximaal één keer per jaar (vanaf het moment dat het vorige verzoek is goedgekeurd of afgewezen).
Je vindt hier een brief die je als voorbeeld kunt gebruiken voor je eigen verzoek.
Reactie werkgever
Wat
Schriftelijke reactie. Wanneer het verzoek niet wordt goedgekeurd moet de werkgever dit motiveren.
Wanneer
Uiterlijk één maand voordat de wijziging in zou gaan.
Goedkeuren of afwijzen
- Voor wijzigingen in arbeidsduur en arbeidstijden moet het verzoek geaccepteerd worden zolang het geen grote negatieve gevolgen heeft voor de bedrijfsvoering.
- Voor wijziging van arbeidsplaats geldt dat een werkgever het verzoek minimaal moet overwegen en met je moet overleggen als deze wordt afgewezen.
Ben je het niet eens met een afwijzing van je verzoek? Dan kan je naar de rechter stappen. Mail uta@fnv.nl wanneer je hier hulp bij kunt gebruiken. We helpen je graag.
Wanneer mag het afgekeurd worden
Je werkgever dient dus uiterlijk een maand voordat de wijziging in zou moeten gaan een reactie te geven. Wordt het goedgekeurd, dan gaat de wijziging in op de datum die in het verzoek staat. Is er geen reactie, dan mag je dit op dezelfde manier behandelen als een goedkeuring. Wordt het verzoek afgewezen, dan moet je werkgever dit dus motiveren; er moet namelijk sprake zijn van een groot probleem voor de bedrijfsvoering. Maar wat betekend dat nou, een groot probleem voor de bedrijfsvoering? Wanneer spreken we van een groot probleem en wanneer niet? Hieronder een aantal voorbeelden:
Minder werken:
- Het zou problemen geven met het werkrooster
- Er is niemand om je werk over te nemen
Meer werken:
- Er is niet voldoende geld om meer uren te bekostigen
- Er is niet voldoende werk om meer uren te werken
Arbeidstijden
- Het bedrijf zou alleen voor jou eerder open moeten
- Door de wijziging zouden er onveilige situaties ontstaan als anderen of jij bijvoorbeeld alleen moeten werken
Arbeidsplaatsen
- Het is niet mogelijk om het werk uit te voeren vanaf de voorgestelde locatie
- Het zou problemen geven met het werkrooster
Wet werken waar je wilt
Er is dus een verschil in hoe arbeidsplaats wordt behandeld ten opzichte van arbeidstijden en arbeidsuren. De Tweede Kamer heeft een wetsvoorstel goedgekeurd die ervoor zou zorgen dat de beslissing over arbeidsplaats op een vergelijkbare manier wordt behandeld als een verzoek voor arbeidsuren of arbeidsplaats. Een werkgever kan deze dan minder makkelijk afwijzen. Dit maakt het dus makkelijker om je arbeidsplek te wijzigen en bijvoorbeeld vanuit huis te werken. Op 12 september 2023 wordt deze wet besproken door de Eerste Kamer. Zodra er meer bekend is zullen wij hier uiteraard wat over delen.
Een officiële waarschuwing, wat nu?
Is dat even schrikken; een officiële waarschuwing. Hiermee laat je werkgever weten dat hij/zij bepaald gedrag van jou bezwaarlijk vindt. In dit artikel lees je wat een officiële waarschuwing precies is, en hoe je erop kunt reageren.
Een officiële waarschuwing krijg je niet zomaar. Dat gebeurt eigenlijk alleen als jij verantwoordelijk bent voor een vervelende gebeurtenis of situatie op je werk. Het kan ook voorkomen dat je betrokken bent bij zo’n gebeurtenis.
Zo kun je er bijvoorbeeld een krijgen als je regelmatig te laat komt, diefstal, of een ernstig conflict. Je krijgt (meestal) een aangetekende brief met de officiële waarschuwing daarin. Als je je gedrag niet aanpast, kan dit reden zijn om je te ontslaan. Een officiële waarschuwing komt in je personeelsdossier te staan.
Ziekte
De werkgever mag een officiële waarschuwing geven als je ziek bent. Dat kan bijvoorbeeld als je je niet houdt aan de regels voor ziekteverzuim. Wanneer je je gedrag in dit geval niet aanpast, kan de werkgever de betaling van het loon uitstellen of stopzetten. Dit moet worden aangegeven in deze waarschuwing.
Reageren
Door een officiële waarschuwing kan je werkgever een negatief dossier over je opbouwen. Reageer daarom altijd, en doe dit schriftelijk, zodat je altijd kunt aantonen dat je gereageerd hebt.
Geef in je reactie aan met welke punten je het eens en oneens bent. En licht dit ook toe. Geef een reden van je gedrag, of een bewijs dat je onschuldig bent in de situatie. Blijf wel zakelijk en positief (ook je reactie komt namelijk in je personeelsdossier). Als je begrijpt waarom je werkgever je waarschuwt, geef dat dan aan. Bijvoorbeeld omdat je vaak te laat komt. Laat in je reactie weten dat je graag wilt verbeteren en dat je hierover in gesprek wilt gaan met je werkgever.
Mondelinge waarschuwing
Je kunt ook een mondelinge waarschuwing krijgen voor je een officiële waarschuwing krijgt. Protesteer in het geval van een mondelinge waarschuwing niet schriftelijk. Daarmee bewijs je dat je een waarschuwing hebt gehad, en dit kan in je nadeel werken.
Als je het niet eens bent met deze mondelinge waarschuwing kun je erover met je werkgever in gesprek. Leg uit wat er aan de hand is, en ga samen op zoek naar een oplossing. Zet de afspraken vervolgens op papier, zodat er geen onduidelijkheden over kunnen ontstaan.
Kom je er niet uit? We helpen je graag. Stuur een mail naar uta@fnv.nl .
