Hestia: Jessica Bruintjes
Hestia is de Griekse godin van de bouwkunst. In deze rubriek wordt iedere week een moderne godin van de bouwwereld geïnterviewd. Over haar inspiratie, de bouwwereld, en wat ze het leukst vindt in haar werk. Deze week is Jessica onze Hestia. Ze is naar eigen zeggen een echt meisjes-meisje en werkt sinds haar 18e als kraanmachinist.
"Van stil zitten word ik helemaal gek. Op een dag zei ik: ‘Pa, ik wil op de kraan’"
Naam: Jessica Bruintjes
Leeftijd: 28
Woonplaats: Ridderkerk
Opleiding: HBO technische bedrijfskunde, Hijsbewijs, Groot rijbewijs, VCA
Beroep: Kraanmachinist
Lievelingsbouwjargon: "Geen idee, eigenlijk. De meeste uitspraken zijn het opschrijven niet waardig, haha."
Wanneer ontdekte je dat je de bouw in wilde?
Jessica: “Mijn ouders hebben een kraanwagenbedrijf, maar tot mijn achttiende dacht ik altijd dat ik eerder de media kant op zou gaan. Vrouwelijke collega’s waren er niet op de bouwplaats, die zaten op kantoor of deden de administratie. Dus ik heb altijd gezegd van ‘Ja, dag! Op kantoor zitten is niets voor mij.’ Ik wilde een hele andere kant op, want van stil zitten word ik helemaal gek.
Maar op een dag, en ik weet niet meer precies wanneer die omschakeling is gekomen, zei ik: ‘Pa, ik wil op de kraan’. Nou, mijn vader zei gelijk al dat dat niks voor mij zou zijn. Hij zei: ‘Loop maar een dagje mee, dan ben je zo genezen.’ Maar, nee. Ondanks dat het hartstikke koud was en ik ook best wel een koukleum ben, vond ik het echt heel erg leuk!
Er zijn weinig vrouwen die op de kraan werken, maar ik vind dat gewoon stoer. Plus, al die vrijheid. Dit is wat ik wilde gaan doen.”
Hoe werd daarop gereageerd?
“Ik heb daarna ook tegen mijn moeder gezegd dat ik bij hen wilde gaan werken, maar die zei dat ze niemand nodig had op kantoor. Dus toen zei ik: ‘Ik wil ook helemaal niet op kantoor! Ik wil op de kraan!’
Ik ben wel echt een meisjes-meisje, ik houd van make-up en mijn haar moet altijd gestijld of gekruld zijn. Dus mijn moeder keek me toch een beetje raar aan: ‘Dat is helemaal niets voor jou, dan sta je heel de dag in de modder. Maar als dit je leuk lijkt, dan moet je het doen!’
Ik vond het werk op de kraan zo’n enorme kick geven, dat ik binnen een half jaar al mijn papieren gehaald had. En zo was ik op mijn 18e kraanmachinist.”
Wat maakt de bouw zo leuk?
“Elke dag is anders en elke dag werk je weer met andere mensen, dat vind ik heel leuk. En je draagt ook een grote verantwoordelijkheid, want je gaat natuurlijk wel met zo’n grote machine op pad.”
Wat inspireert jou?
“Andere vrouwen in de bouw. Vrouwen die ook gewoon zeggen van: ‘ik doe mijn eigen ding en ik doe wat ik leuk vind.’ Vrouwen in de techniek, vrouwelijke schippers, vrouwelijke lassers, vrouwelijke vrachtwagenchauffeurs. Allemaal doen ze gewoon hun ding, wat ze leuk vinden, en laten zich niet leiden door wat de maatschappij daar mogelijk van vindt.”
Wie in de bouw inspireert jou?
“Mijn vader. Hij is een hele intelligente en creatieve man. Toen ik net begon in dit vak werkte ik heel veel met hem samen, dus hij heeft mij erg veel geleerd. Ook qua mens is hij heel anders dan ik. Ik was een verlegen en bescheiden meisje en hij weet goed hoe je met mensen om moet gaan, dus daar heeft hij me echt bij geholpen. Mijn vader weet precies hoe hij mensen om zijn vinger kan winden. Dat ik echt denk: ‘Dat zég je toch niet tegen een klant’. Maar iedereen vindt het nog leuk ook!”
Wat vind je het allerleukst aan je werk als kraanmachinist?
“Je hebt veel vrijheid. Je stapt ‘s ochtends in de kraan en aan het einde van de dag kom je er weer uit. Ik vind het ook gewoon echt een kick geven, dat je met zo’n grote machine en van dat grote materiaal in de weer bent.
Dus als er vrouwen zijn, of mannen natuurlijk, die nog twijfelen of kraanmachinist zijn wat voor hen is, zoek gewoon contact met mij! Want ik laat de kraan heel graag zien. Ik vind het hartstikke leuk om iemand mee te nemen naar de kraan en ze een beetje wegwijs te maken.”
Wat zijn je dromen voor de toekomst?
“Ik wil sowieso het kraanwagenbedrijf van mijn ouders overnemen. Dat is wel echt mijn droom geworden. Ik heb er zo’n enorme passie voor gekregen, het is gewoon echt mijn kindje. Maar ik ben ook wel een typje dat ik er misschien nog meer bij wil doen. Ik wil het bedrijf graag laten groeien, of misschien nog meer bedrijfjes erbij. Ik houd niet van stil zitten.
Daarnaast doe ik ook veel met video. Ik vind dat gewoon erg leuk om te doen, dat is dan toch een beetje die mediakant die ik in eerste instantie uit wilde gaan.
Ik ben op een gegeven moment video’s gaan posten en dat werd zo goed ontvangen, dat ze op kantoor zeiden van ‘Joh, ga er maar mee door. Je bent een goed visitekaartje voor het bedrijf!’. Dus dat is mijn hobby, eigenlijk. Voor mij is dat perfect, want zo kan ik de dingen die ik leuk vind combineren.”
Wat zou je willen zeggen tegen meisjes/vrouwen die twijfelen de bouw in te gaan?
“Vergeleken met 10 jaar geleden, zie je sowieso dat er al veel meer vrouwen in de bouw zitten. Ik vind dat erg leuk, dat geeft ook een hele andere sfeer. Vrouwen zijn toch weer net anders en die staan er ook net iets anders in.
Ik vind gewoon: als iets je droom en je passie is, moet je het gewoon doen! Laat je niet tegenhouden door wat andere mensen misschien van je zouden vinden.”
Werkdruk aanpakken door anders organiseren
De bouw is volop aan het innoveren. Dat is noodzakelijk als de bouw over 10 jaar nog relevant wil zijn. In andere sectoren is de innovatie in een stroomversnelling gekomen doordat nieuwe spelers op de markt zijn gekomen. Deze spelers noemen zich doorgaans techbedrijven, omdat zij nieuwe technologie gebruiken om producten en diensten te vernieuwen.
Denk hierbij bijvoorbeeld aan de taxiwereld, hotelwezen, de reisbranche en de detailhandel. In Amerika is het bouwbedrijf Katerra een vergelijkbare nieuwe partij, die door digitalisering bezig is met het versneld introduceren van vernieuwingen.[i] Deze nieuwe spelers dagen uit om te zoeken naar andere manieren van werken.[ii]
De innovaties in de bouw bestaan uit een veelheid aan ontwikkelingen, zoals BIM, gebruik van algoritmen, de inzet van kunstmatige intelligentie, robots en Internet of Things. Digitalisering zorgt voor het stroomlijnen van administratieve processen. Het principe is het eenmalig vastleggen van gegevens voor meervoudig gebruik, zodat de gebruikte informatie overal dezelfde is. In de bouw zal het informatiseren van het hele bouwproces een grote vlucht nemen: van ontwerp, uitvoering, onderhoud en hergebruik. Kort samengevat gaat het om datagedreven bouwen.
Wat verandert er voor het werk
Alle functies in de bouw krijgen te maken met digitalisering. In de discussie over het effect hiervan, lag het accent vooral op het verdwijnen van werk. De praktijk laat zien dat dit genuanceerder ligt. Dit houdt in dat door digitalisering bepaalde taken uit een functie worden overgenomen en dat niet zozeer een hele functie verdwijnt. Het is van belang om te kijken naar het (her)ontwerpen van functies vanuit de gedachte dat de richting van de verandering niet door de technologie wordt gedicteerd. Dat biedt mogelijkheden om de inhoud van het werk, dus welke taken en werkzaamheden in een functie aanwezig zijn, te betrekken bij digitale veranderingsprocessen. Kort gezegd is het uitgangspunt dat het werk interessant en uitdagend moet zijn en blijven.
Organisatieontwerp
De manier waarop een organisatie is ontworpen is bepalend hoe het werk eruit ziet. Het ontwerp kan zijn gebaseerd op een strikte arbeidsdeling met beperkte handelingsmogelijkheden of op werkzaamheden die bestaan uit brede taken. Deze keuze hangt samen met de managementvisie op het inrichten van een organisatie.
Het effect van deze keuze voor de handelingsruimte van werknemers is groot. Zo zijn werkdruk en leermogelijkheden kenmerken van de werkorganisatie en niet van de mensen die er werken. Dit staat bekend als de primaire preventie, het bij de bron oplossen van problemen. Vergelijk het werken met een gevaarlijke machine. De machine moet zo zijn ontworpen dat deze geen gevaarlijke situaties oplevert voor de werknemers. Als dat niet mogelijk is moet de machine afdoende zijn beveiligd en als laatste stap geldt het verstrekken van persoonlijke beschermingsmiddelen. Dit principe van bronaanpak staat in de Arbowet.
Werkdruk ontstaat door de manier waarop een organisatie is ingericht en dat betekent dat de oplossing gezocht moet worden in een andere organisatievorm. Cursussen die bedoeld zijn om werknemers te leren omgaan met werkdruk, zoals timemanagement, mindfulness, lossen het probleem niet bij de bron op.
Werk dat uitdaagt om te blijven leren (leermogelijkheden) is een ander aspect dat samengaat met organisatieontwerp. Met beperkte handelingsmogelijkheden mag de werknemer niet meer doen dan het uitvoeren van strikt voorgeschreven handelingen of worden taken volledig door de computer of machine aangestuurd. Om het cru uit te drukken: de werknemer hangt bij binnenkomst op het werk zijn hersenen aan de kapstok, doet zijn werk en gaat weer naar huis.[iii]
Duidelijk is dat de werknemer bij dit type werk niets leert en daarmee niet in staat is om haar of zijn vaardigheden, kennis en vakmanschap verder te ontwikkelen. Een deel van het huidige flexwerk bestaat uit dit soort routinematige werkzaamheden.
Bij uitgebreide handelingsmogelijkheden in het werk zijn de leermogelijkheden groot. De werknemer neemt beslissingen, lost problemen op en overlegt met collega’s. Het leren tijdens het werk levert de grootste bijdrage aan het leren van werknemers, meer dan wordt geleerd in cursussen of opleidingen.[iv]
Voorbeeld van anders organiseren
| Vermeulen Bouw
Vermeulen was de winnaar van de sociale innovatieprijs van FNV BOUW in 2018. Het is een bouwbedrijf met 35 medewerkers, gevestigd in Rijen. Het werkt naar eigen zeggen met zelfsturende teams. Eigenaar Pim Vermeulen (directeur) typeert zijn bedrijf voor de organisatieverandering als volgt: · Een duidelijke scheiding tussen binnen- en buitenmensen. Vakmannen vonden dat ‘ze het binnen maar moeten regelen’ en kantoormensen vonden dat vakmannen ‘geen verantwoording nemen en niet betrokken genoeg zijn’. · Er was sprake van een typische hark/piramide structuur waarbij de directie duidelijk de baas was, met een laag van projectleiders tussen directie en de bouwmensen. · De directie zat op grote afstand in een luxueuze directiekamer, wat een fysieke drempel voor bouwmensen creëerde om vragen te stellen of mening te geven. · Bouwplaats medewerkers kregen de planning voor hun neus geduwd en moesten gaan bouwen. Er was weinig kans om mee te denken.
Door de organisatieverandering werkt Vermeulen anders. · Er zijn zelfsturende teams gevormd die hun werk van A tot Z regelen. Ze zijn gevormd rond: Nieuwbouw, Verbouw en Onderhoud. Ieder team heeft een teamcoach die zorgt voor een goede sfeer en een aanspreekpunt is voor de teamleden. · Er is minder controle, thuiswerken voor kantoormensen is mogelijk, werktijden zijn flexibel, iedere collega is zelf bevoegd om gereedschap tot 250 euro te kopen. · Vermeulen werkt met rollen en niet meer met functies. Dit geeft medewerkers de vrijheid om meerdere rollen op zich te nemen, bijvoorbeeld als timmerman en materiaalbesteller · Bouwplaats medewerkers worden van begin af aan bij projecten betrokken en beslissen mee over het al dan niet uitbrengen van een offerte. · Het kantoor is een open werkruimte geworden met een bouwlab, stilteruimtes en ontmoetingsplekken voor binnen- en buitenmensen. |
Bron: ‘Anders organiseren in de bouw anno 2020, een vooronderzoek’, FNV Bouwen en Wonen en ST groep, juni 2020 'Inhoud van het werk'
Wat zijn de elementen van de inhoud van werk, die ervoor zorgen dat het werk niet leidt tot werkdruk en dat er sprake is van leermogelijkheden? In de theorie over organisatieontwerp is het kernwoord de balans tussen taakeisen en regelmogelijkheden.[v] Regelmogelijkheden omvatten de controle over het werk. Dit komt neer op zeggenschap (autonomie) van de werknemer over het uitvoeren van het werk en over het vakmanschap dat vereist is. Met deze autonomie en vakmanschap kan de werknemer hoge taakeisen aan. Bovendien bevordert deze combinatie het leren in het werk. De combinatie van hoge taakeisen en weinig controle is een stress risico dat kan leiden tot werkdruk.
De ontwerptheorie van organisaties legt een koppeling tussen de productieorganisatie en de besturingsstructuur als aanvulling op de hierboven genoemde balans. In een functioneel ingerichte organisatie ontstaan allerlei afstemmingsproblemen die door direct betrokkenen niet of heel moeilijk kunnen oplossen. In een functionele organisatie bestaat een duidelijk hiërarchie, die goed te zien is in het organogram, dat de vorm heeft van een harkje. Er wordt ook wel gesproken over silo’s in de organisatie, die naast elkaar bestaan en waarbij elke silo een bepaald deel van het werk uitvoert. De onderlinge samenwerking en communicatie verloopt vaak stroef. Niet zelden is de klacht van werknemers dat zijzelf hun stinkende best doen, maar dat het fout gaat door de collega’s van een andere afdeling.
In een stroomsgewijze organisatiestructuur wordt het probleem van de afstemming opgelost. De organisatie is ingericht rond de klant of het product en er is sprake van een intensieve samenwerking van alle partijen. Regelmogelijkheden bestaan dan uit controle over het werk, werkoverleg en overleg met andere afdelingen.
Figuur 1 laat zien wanneer er sprake is van een goede balans in het werk en wanneer dat niet het geval is. Goed werk bestaat uit hoge taakeisen en veel regelmogelijkheden. Werk dat bestaat uit hoge taakeisen en weinig regelmogelijkheden, levert een stressrisico op.
Figuur 1: Balansmodel taakeisen versus regelmogelijkheden
| Weinig regelmogelijkheden | Veel regelmogelijkheden | |
| Hoge taakeisen | stressrisico | Goed werk met leermogelijkheden |
| Lage taakeisen | Geen leermogelijkheden | Saai werk |
Bron: Frank Pot. Vakbond en goed werk.
Het leren in het werk is pas mogelijk als werk bestaat uit verschillende soorten werkzaamheden, zodat een beroep wordt gedaan op uiteenlopende kennis en vaardigheden van medewerkers. Figuur 2 geeft weer om welke werkzaamheden het gaat.
Figuur 2: Volledige functie
Bron: Frank Pot. Vakbond en goed werk
Bij voorbereidende taken gaat het om taken die de werknemer uitvoert voordat hij kan starten met het werk, zoals zorgen voor gegevens, keuze van software waarmee wordt gewerkt, maken van een werkplan. Ondersteunende taken zorgen ervoor dat de uitvoerende taken ongestoord kunnen plaatsvinden. Denk aan kwaliteitscontrole, onderhoud. Bij organiserende taken gaat het om de mogelijkheid om met andere te overleggen over het werk. Uitvoerende taken bestaan tenslotte uit een mix van simpele en complexe taken. Dus niet alleen om werkzaamheden die bekend zijn, maar die ook bestaan uit nieuwe werkzaamheden die tot dan toe onbekend waren.
Het beoordelen van de arbeidsinhoud kan aan de hand van de volgende criteria:[vi]
- de functie bestaat uit voorbereidende, uitvoerende en ondersteunende taken om te voorkomen dat functies zijn gebaseerd op een verdergaande arbeidsdeling;
- de functie kent organiserende taken (werkoverleg en overleg met andere afdelingen);
- in de functie bestaat een evenwichtige verdeling van makkelijke en moeilijke taken;
- de functie kent autonomie ten aanzien van werktempo, werkvolgorde en werkwijze;
- de werkzaamheden zijn niet kort-cyclisch of tempo-gebonden ;
- het is makkelijk om de hulp van collega’s en leidinggevende in te roepen;
- er bestaat voldoende en tijdig informatie en terugkoppeling over het werk;
- werknemers hebben inzicht in (eventueel) gebruikte algoritmen, die een effect hebben op de werknemer. Denk aan prestaties, inzet en productiviteit. Factoren die gedrag sturen.
Conclusie
De bouw gaat een periode van grote veranderingen tegemoet door verschillende innovatieve ontwikkelingen. Bij deze innovaties ligt het accent doorgaans op technologische vernieuwingen. Het pleidooi is om deze innovatieve vernieuwingen gelijk te laten lopen met innovatieve organisatievormen en met vernieuwingen in het werk. Bij het laatste gaat het om het herontwerp van functies die kwalitatief goed en interessant zijn. Werk dat werknemers uitdaagt te blijven leren en om zich te blijven ontwikkelen.
Bronnen
[i] https://www.katerra.com/[ii] Martijn Arets. De platformeconomie. Boom: Management impact 2020[iii] Henk Volberda. De toekomst van de bouw gaat er heel anders uitzien. Itannex 2020[iv] George Evers en Jeroen Pepers. De dynamische gemeente. Den Haag: Sdu 2014[v] Frank Pot. Vakbond en goed werk. In: Rosa Kösters, Wim Eshuis. De vakbond en de werkvloer, op zoek naar nieuwe relaties. Amsterdam: De Burcht aug 2020[vi] Position paper FNV ten behoeve van het rondetafelgesprek van de Tijdelijke commissie Digitale toekomst in de Tweede Kamer op 2 maart 2020
BIM jaagt organisatieontwikkeling aan
Bent u ook benieuwd naar welke veranderingen BIM met zich meebrengt? FNV|UTA denkt dat innovatieve ontwikkelingen zoals BIM, de organisatie en het werk ingrijpend verandert. Daarom zoeken we BIM experts en HR-adviseurs om met FNV|UTA mee te denken over innovatie en organisatieontwikkeling. Zo blijft werk in de bouw interessant en uitdagend en zijn organisatie en personeel toekomstbestendig.
Nieuwsgierig geworden? Klik hier voor meer informatie.
Werkgroep Impact BIM op werk
FNV|UTA start een werkgroep die zich bezighoudt met de vraag welke veranderingen in het werk en de organisatie gaan optreden door de invoering van BIM en data gestuurd bouwen. De bouw is volop aan het innoveren. Dit was ook één van de redenen om aansluiting te zoeken met het BIMregister. Naast BIM gaat het om het gebruik van drones, de inzet van AI, robots, gaming, het gebruik van Internet of Things etc. Daarnaast zien we op de kantoren de nodige automatiseringsontwikkelingen, die zorgen voor het stroomlijnen van administratieve handelingen. We vatten al deze ontwikkelingen onder de noemer digitalisering. Het gaat om de informatisering van het hele bouwproces: van ontwerp, uitvoering, onderhoud en hergebruik.
FNV|UTA verwacht dat er door digitalisering veel veranderingen zullen zijn voor de manier waarop een organisatie is ingericht en voor het werk dat werknemers doen. De inhoud van functies verandert, sommige functies verdwijnen en er ontstaan nieuwe functies. Dit veranderingsproces vraagt om nieuwe kennis en vaardigheden van werknemers. Bijblijven in je vak en je voortdurend blijven ontwikkelen is belangrijk. Dat maakt werken in de bouw uitdagend en boeiend.
Vragen
FNV|UTA wil met enkele mensen uit de bouw inventariseren welke veranderingen in het werk en de organisatie optreden, zowel op de korte als de lange termijn. Enkele vragen die aan de orde komen zijn:
- Welke visie heeft het bedrijf op de toekomst en welke plaats heeft digitalisering daarin? Is daarbij aandacht voor het verbeteren van de kwaliteit van diensten, waarde creatie, maar ook aandacht voor de positie van medewerkers bij de transformatie?
- Hoe past BIM in deze visie? Op welke wijze?
- Welke veranderingen in het werk ontstaan en met name door de invoering van BIM? Is duidelijk om welke functies het gaat? En valt er een duiding te geven van de veranderingen?
- Verandert de inrichting van de organisatie en op welke wijze? Denk aan anders organiseren, stijl van leidinggeven, meer samenwerking, meer autonomie van werknemers.
- Hoe verloopt het implementatieproces? Werkt het bedrijf met een living lab, een plek om te experimenteren met innovaties?
- Welke beleid heeft het bedrijf om ervoor te zorgen dat werknemers mee gaan in de verandering? Denk aan opleidings- en scholingsbeleid.
- Welke partijen zijn bij de veranderingen betrokken en welke rol hebben zij? Denk externe partijen, maar ook aan HR en de OR.
- Op welke manier zijn medewerkers betrokken bij de veranderingen?
Wie nodigen we uit
De werkgroep bestaat uit vakspecialisten uit de bouw. Zij hebben inzichten in de nieuwste ontwikkelingen rond BIM en data gestuurd bouwen. We zijn op zoek naar alle BIM gerelateerde functies. Uitvoerders en projectleiders hebben in de meeste gevallen (technische) ervaring met BIM, en spelen vooral een nadrukkelijke rol tussen de bouwplaats en kantoor. Wij zien er het belang van in om uit deze groep enkele personen mee te laten draaien in de werkgroep.
Buiten de kring van BIM deskundigen nodigen we HR-experts uit vanuit de gedachte dat zij kennis hebben rond organisatieverandering en -ontwikkeling. Tenslotte denken we aan een OR-lid die vanuit de medezeggenschap betrokken is bij BIM ontwikkelingen.
We vragen van de deelnemers om hun kennis en inzichten met de werkgroep en ons te delen. Deelnemers krijgen met hun deelname inzicht het organisatieontwikkelingsproces die samenhangen innovaties. Uit onderzoek is bekend dat innovatie en organisatieontwikkeling onlosmakelijk bij elkaar horen.
Wat doen we met de kennis
Met deze kennis kunnen we laten zien welke veranderingen optreden, wie in het veranderingsproces welke rol vervult en wat nodig is om deze veranderingen goed te laten verlopen. Deze kennis gebruiken voor het maken van publicaties over datagedreven bouwen. Daarnaast is het organiseren van een webinar een goede mogelijkheid om kennis te delen.
Praktische zaken
Het aantal deelnemers is maximaal 8. De bijeenkomsten houden we digitaal met een frequentie van zes keer per jaar. Een bijeenkomst duurt maximaal 1 uur.
Contact en aanmelding
Contactpersonen zijn Ernst van den Berg (tel. 06 18 98 66 92) en George Evers (tel. 06 58 87 30 03) van FNV|UTA. Zij zijn bereikbaar via UTA@fnv.nl. Via dit mailadres kunt u zich ook aanmelden.
De BIM-experts hebben in zes bijeenkomsten hun kennis en inzichten met ons gedeeld. Door het delen van hun kennis hebben wij de notitie ‘BIM in de Bouw’ kunnen opstellen. Hierin zijn alle bevindingen uit de BIM-werkgroep uiteengezet. Benieuwd naar het document? Via deze link kun je het downloaden.
FNV|UTA werkt samen met het BIMregister
Vakbond FNV ziet de bouw veranderen. Het aandeel UTA-functies in de bouw is fors toegenomen. Speciaal voor deze medewerkers is FNV|UTA opgericht die zich richt op de ondersteuning van deze bouwmedewerkers. UTA consulenten Ernst van den Berg en George Evers leggen uit wat FNV voor jou kan betekenen en waarom FNV|UTA de samenwerking met het BIMregister is aangegaan.
De bouw verandert
FNV Bouwen & Wonen ziet dat van de 110.000 bouwplaats medewerkers voor wie zij een cao afsluit al bijna 45 procent niet meer werkt op de bouwplaats. UTA medewerkers (uitvoerend, technische en administratief) werken voor een groot deel op het kantoor van een bouwonderneming, anderen werken op de bouwplaats.
“Speciaal voor deze medewerkers is FNV|UTA opgericht,” legt consulent Ernst van den Berg uit. “Het is een groeiende groep vaak hoger opgeleid personeel die misschien niet lichamelijk zwaarbelast werk doen, zoals de traditionele bouwplaats medewerker, maar die wel een mentale belasting ervaren en soms onder zware druk staan. Voor hen hebben we met FNV|UTA een aantal diensten in het leven geroepen om hen bij het werk te ondersteunen.”
“Het Economisch Instituut voor de Bouw gaf al enige jaren geleden aan hoe de bouw verandert”, licht George toe. “Denk aan digitalisering van het bouwproces, zoals BIM, waardoor informatie een cruciale rol speelt bij het ontwerp, de uitvoering, het onderhoud en het hergebruik. Alle functies, zowel op kantoor als op de bouwplaats, krijgen hiermee te maken. Dit betekent dat de inhoud van functies verandert, dat functies verdwijnen en er nieuwe ontstaan.
Met onze kennis willen we medewerkers meenemen in het digitaliseringsproces en de mogelijkheden, om zo ook tot het pensioen inzetbaar blijven in de bouw. De vaardigheden die daarbij horen, willen we met de werknemers bespreken en ondersteunen met FNV|UTA diensten. Zo krijg je werknemers die goed zijn opgeleid voor de ontwikkelingen in de bouw.”
“Daarom heeft FNV|UTA zich aangesloten bij het BIMregister waar we kennis kunnen opdoen en delen over de functies en competenties die horen bij het BIM gestuurd bouwen. We volgen diverse sessies in het BIM-huis en bezoeken regelmatig projecten waar BIM een belangrijke rol speelt,” voegt Ernst toe.
FNV|UTA als partner
Ernst: “Vakbonden nemen van oudsher een afwachtende houding aan bij de automatisering en robotisering. FNV|UTA ziet juist kansen en mogelijkheden bij digitalisering in de bouw. Het biedt veel mogelijkheden om het werk interessant te maken en te verbeteren. Dat gaat natuurlijk niet vanzelf. We willen actief meedenken en -praten over de manier waarop digitalisering kan bijdragen aan de kwaliteit van werk. Dat betekent dat we moeten weten wat de ontwikkelingen zijn zodat we vanuit een werknemersperspectief laten zien hoe de veranderingen eruitzien. Wij zijn ervan overtuigd dat BIM fantastische kansen biedt voor nieuwe functies, die het aantal jongeren en vrouwen in de bouw kan vergroten.”
George: “FNV|UTA heeft de ambitie om een meedenkende partner te zijn bij deze veranderingen, waarbij we vooral de sociale aspecten van de nieuwe bouwfuncties laten zien. Vragen die we stellen zijn: Blijft het werk interessant en uitdagend? Hoe leid je personeel op en hoe houd je de werkdruk binnen de perken? Want ook hier ligt een burn-out op de loer. We hebben een voorstel gemaakt om bij bouwbedrijven pilots te starten waarin we kijken naar de manier waarop de organisatie en het werk zijn ingericht. Op deze manier zoeken we naar oplossingen die de bron van werkdruk wegneemt. We delen de opgedane kennis door deze te publiceren op onze website.”
Jongeren in de bouw
Het team van vijf UTA consulenten en vakbondsbestuurder Bernet van Leeuwen tonen op de website Kan ik de activiteiten en het aanbod. “Kan ik verder komen met FNV|UTA”? is de vraag die gesteld wordt en waarop natuurlijk direct het antwoordt wordt gegeven. Ernst: “Ja! We bieden de traditionele ondersteuning in de vorm van bijvoorbeeld juridische bijstand en pensioenen. Daarnaast zijn we er voor het geven van ondersteunende cursussen en specifieke UTA zaken. De cursussen zijn er voor persoonlijke en professionele ontwikkeling.”
Ernst: “We richten ons uitdrukkelijk op de nieuwe instroom van jongeren in de bouw. Zij zijn hoger opgeleid en dus bezoeken we off- en online regelmatig hogescholen en universiteiten. Het aanbod is daarmee anders dan voorheen. En de manier van ontsluiten van onze kennis en het opbouwen van een sociaal netwerk is anders. We zijn te vinden via onze instagram en op persoonlijke LinkedIn profielen. Op ons actieve instagram account building.thefuture bereiken we tal van jongeren die op hun eigen manier kijken naar de bouw.”
Dit artikel verscheen eerder op de website van BIMregister (www.bimregister.nl). Deze versie is bewerkt.
Cao-onderhandelingen: dag 1
Bouwen aan een gezonde toekomst
Afgelopen week zijn de onderhandelingen voor de cao Bouw en Infra gestart, beginnend met het aanbieden en toelichten van de voorstelbrieven. Wij vertegenwoordigen met 6 mensen de werknemers die vallen onder deze cao. De werkgevers komen met een delegatie van 7 mensen. Daarnaast is er ook nog een secretaris aanwezig.
Mijn naam is Laura van Beers en ik vertegenwoordig de UTA-medewerkers in deze onderhandelingsdelegatie. Ik ben 34 jaar en werk inmiddels 5 jaar bij de FNV. Sinds iets meer dan een jaar werk ik als consulent UTA in de sector Bouwen en Wonen. Tijdens de onderhandelingen zet ik me in voor best mogelijke resultaten voor de UTA-medewerkers. In het artikel Voorstellen voor de cao Bouw en infra 2020 staan alle voorstellen die gedaan zijn. Met deze voorstellen willen wij ervoor zorgen dat er betere arbeidsvoorwaarden voor de UTA-medewerkers in de cao worden opgenomen.
De onderhandelingen zijn constructief gestart. De voorstellen van de werkgevers zijn voorgelegd aan de cao-adviescommissie, zodat zij hier hun mening over konden geven. We kunnen nu met goede moed starten aan de tweede ronde. Deze zal begin maart plaatsvinden. Voor de tweede ronde staan verschillende onderwerpen op de agenda. Het onderwerp duurzame inzetbaarheid zal de eerste dag besproken worden. De tweede dag komen de onderwerpen naleving en werkingssfeer van de cao, uitzendwerk, ZPP en onderwijs aan bod.
Wij zien de onderhandelingen met vertrouwen tegemoet en hopen mooie resultaten te bereiken voor alle medewerkers in de bouw!
Onze cao-onderhandelaars in beeld
Bij zoiets belangrijks als het afsluiten van een goede cao wil je vast weten wie jou als werknemer vertegenwoordigt tijdens de onderhandelingen met de werkgevers. Kijk hieronder het interview en maak kennis met jouw cao-onderhandelaars. Ontmoet hoofdonderhandelaar Hans Crombeen, onderhandelaar UTA-vertegenwoordiger Laura van Beers en Harry de Loijer.
Bekijk hier het laatste nieuws rondom de cao-onderhandelingen.
Voorstellen voor de cao Bouw en infra 2020
Voorstellen voor de cao Bouw en infra 2020
Bouwen aan een gezonde toekomst!
De onderhandelingen over de cao Bouw&Infra zijn weer gestart! FNV | UTA is daarin jouw partner. Ook namens jou als UTA’er brengen wij punten in, die voor jou van belang zijn. Onze voorstellen komen onder andere voort uit de enquête onder UTA’ers, die we dit najaar hebben gehouden.
In dit bericht lees je meer over de inzet bij de cao-onderhandelingen. Via deze website en onze UTA Nieuwsflits houden we je natuurlijk op de hoogte!
De bouwsector zal de komende jaren van kantoor tot bouwplaats onverminderd op zoek moeten naar goed gekwalificeerd personeel. De vervangingsvraag is groot, doordat veel mensen met pensioen gaan. Het aantal onvervulbare UTA-vacatures loopt op, terwijl op relatief korte termijn de productie weer fors gaat stijgen. Daarnaast vragen nieuwe (technologische) innovaties om andere kwalificaties. Deze combinatie van zaken maakt dat we moeten zorgen voor een prettige, gezonde werkomgeving en goede arbeidsvoorwaarden.
Tegen deze achtergrond doet de FNV een aantal voorstellen voor de Cao Bouw en Infra 2020. De UTA voorstellen zijn voortgekomen uit een enquête gehouden onder UTA-werknemers.
Klik op een onderwerp om dat direct te lezen:
- Looptijd
- Salaris en vergoedingen
- Eerder stoppen met werken
- Financieel advies op maat
- Overuren en reistijd
- Indelen werktijden
- Werkdruk UTA
- Technologische- en sociale innovaties
- Extreme weersomstandigheden
- DIA en PAGO
- Pensioenopbouw
- Medezeggenschap in bouwcombinaties
- Bouwplaats ID
Deze cao-onderhandelingen zullen een aantal belangrijke voorstellen worden besproken, waaronder het pensioen. We hechten eraan te melden dat een aantal voorstellen gezien moet worden als ‘communicerende vaten’, waardoor een goede afspraak op het één effect kan hebben op het ander.
Looptijd
Wij stellen voor een eenjarige cao af te spreken voor de periode 1 januari 2020 tot en met 31 december 2020.
Salaris en vergoedingen
De FNV is van mening dat werknemers moeten meeprofiteren van de economische groei. De looneis voor 2020 wordt gesteld op 5%. De vergoedingen willen wij met ditzelfde percentage laten stijgen.
Eerder stoppen met werken
Het werk in de bouw is over het algemeen zwaar en veel werknemers halen niet hun pensioen. Daarbij is de vraag wat kan worden afgesproken om medewerkers eerder te laten stoppen met werken. Uit het EIB-onderzoek is gebleken dat het mogelijk is dat werknemers in de bouw stoppen met werken na 45 jaren.[1] Er zijn verschillende afspraken gemaakt in het pensioenakkoord, die ertoe moeten leiden dat medewerkers eerder kunnen stoppen met werken. Deze afspraken moeten in de cao worden geconcretiseerd.
Voorstel: er wordt per 1 januari 2021 mogelijk gemaakt dat iedere werknemer onder de cao 3 jaar eerder kan uittreden onder gebruikmaking van de afspraken in het pensioenakkoord. Dit voor het maximaal mogelijke bedrag (bruto AOW-hoogte). Om dit te bereiken wordt een fonds ingericht. De premie voor dit fonds wordt betaald door werkgevers. Als een werknemer besluit hier gebruik van te maken is de werkgever verplicht hieraan mee te werken.
[1] EIB. De pensioenleeftijd in de bouw en infra. Amsterdam, 4 november 2019
Financieel advies op maat
Door de afspraken die in het pensioenakkoord zijn gemaakt ontstaan de komende jaren nieuwe mogelijkheden om eerder te stoppen met werken. Medewerkers krijgen verschillende keuzemogelijkheden zoals het opnemen van een bedrag ineens, eerder stoppen met werken zonder de RVU-boete en het verlofsparen. Hoewel deze mogelijkheden de komende tijd verder worden uitgewerkt, kunnen we vaststellen dat deze keuzemogelijkheden vragen om een goed inzicht in de effecten van keuzes voor de individuele financiële situatie. Het faciliteren van een gedegen en onafhankelijk financieel advies helpt medewerkers om een goede en afgewogen keuze te maken.
Voorstel: cao-partijen laten inventariseren welke mogelijkheden er bestaan om medewerkers financieel te adviseren bij het maken van keuzes als zij eerder willen stoppen met werken. Is er een bestaande financiële advies infrastructuur, waarbij kan worden aangesloten of moet deze worden ontwikkeld. Op basis van de inventarisatie kan een advies infrastructuur worden opgezet.
Overuren en reistijd
- Uit diverse onderzoeken blijkt dat het aantal overuren onder UTA-personeel fors is en onder invloed van krappe opleveringstermijnen alleen maar toeneemt. Veelal blijkt tegenover deze overuren geen of nauwelijks compensatie te staan. Wanneer de uren uitbetaald worden komt herverdeling van werk, bijvoorbeeld door het aannemen van extra personeel, in beeld en daarmee duurzame inzetbaarheid van personeel.
We stellen daarom voor overuren uit te betalen, ook voor degenen die een deeltijdaanstelling hebben. - UTA-personeel op de bouwplaats maakt lange werkdagen, dit komt onder meer door de reisafstanden. Bouwplaatswerknemers krijgen reisuren uitbetaald, dit zou ook voor UTA-personeel moeten gelden tegen het overeengekomen uurloon. Dit stimuleert een betere geografische verdeling van werkzaamheden.
- Voor bouwplaatswerknemers is arbeidstijd, pauze, en werkelijke reistijd begrenst op 12 uur per dag. Als er meer uren zijn, wordt de arbeidstijd ingekort. Deze systematiek dient ook voor de UTA te worden ingevoerd.
Indelen werktijden
Uit de enquête die FNV onder UTA-werknemers heeft gehouden komen nadrukkelijke wensen naar voren rondom de werktijden. De volgende voorstellen zijn daarop gebaseerd:
- Het creëren van een vierdaagse werkweek, onder meer het recht op een vierdaagse (bij full time dienstverband) met inzet van het duurzame inzetbaarheidsbudget en roostervrijedagen.
- Het recht op thuiswerken. De werkgever kan een verzoek alleen schriftelijk afwijzen op basis van zwaarwegende bedrijfsbelangen.
- Om de hersteltijd maximaal te benutten is ´recht op niet gestoord te worden´ in de vrije tijd zijn de avond, weekend en vakantie noodzakelijk. Met uitzondering van bereikbaarheidsdiensten. Het UTA-personeel dient voor deze diensten een bereikbaarheidsvergoeding te ontvangen.
Werkdruk UTA
In het verleden is er onderzoek uitgevoerd naar het beperken van werkdruk in bouwbedrijven.[2] Dit onderzoek heeft destijds opgeleverd dat het nemen van organisatorische maatregelen leiden tot het verlagen van de werkdruk en het verbeteren werkprocessen bij deze bedrijven. FNV Bouwen en Wonen laat inventariseren of deze organisatorische veranderingen bij de bedrijven nog steeds van kracht zijn zodat we kunnen leren welke maatregelen werken en welke niet. Op basis van deze leerervaringen gaat de FNV-voorstellen doen voor een werkdruk aanpak die gericht is op een ander manier van werken in bedrijven.
[2] Brend Seinen. De ‘lusen-en-lasten alliantie’. Netwerksamenwerking: een praktijkvoorbeeld uit de bouwbranche. Panta Rhei – Jaargang 17 – nummer 1 – juni 2007
Technologische- en sociale innovaties
We zien dat nieuwe technologieën een steeds grotere rol gaan spelen in het bouwproces. Dit leidt tot veranderingen in de organisatie en in het werk. Hoe deze veranderingen vorm gaan krijgen is nog niet bekend. Maar we weten wel dat het inrichten van arbeidsorganisaties een keuzeproces is. Opvattingen over rol en positie van alle betrokkenen in het arbeidsproces zijn hierbij van belang, evenals opvattingen over het ontwikkelen en gebruiken van (nieuwe) technologieën, producten, etc. Daarbij onderkennen we dat sociaal innovatieve arbeidsorganisaties vernieuwingen in de sector bevorderen.
Voorstellen:
- Het monitoren van technologische en sociale innovaties in de sector, waarbij het verbeteren van bedrijfsprocessen aantoonbaar is gekoppeld aan de zeggenschap en aan het verbeteren van het vakmanschap van werknemers.
- De informatie is bedoeld om de sector te laten zien op welke wijze innovaties kunnen worden geïmplementeerd in de sector. Daarmee laat de sector zien zich toekomstbestendig te willen ontwikkelen. Dit zal de aantrekkingskracht van de sector op de arbeidsmarkt ten goede komen.
- Aanpak, doel en werkwijze van het monitoren van technologische en sociale innovaties leggen we vast in een innovatieconvenant.
Extreme weersomstandigheden
- De verwachting is dat door de klimaatverandering extreem warme weersomstandigheden steeds vaker gaan voorkomen. Uit onderzoek is vastgesteld dat werken bij dit soort omstandigheden bijzonder inspannend is en voorkomen moet worden dat werknemers te maken krijgen met hittestress.[3] Om dit te voorkomen kunnen verschillende maatregelen genomen worden.
Voorstel: maken van een protocolafspraak en Volandis de opdracht te geven bij welke temperatuur sprake is van extreem warme weersomstandigheden en welke maatregelen het meest effectief zijn. Uit het onderzoek moet ook blijken wat de bovengrens qua temperatuur is waarbij nog veilig gewerkt kan worden.
- De ‘Regeling bouwplaatswerknemers ten aanzien van werk en arbeidsverhindering bij vorst en andere ongunstige weersomstandigheden’ (art. 73 cao) dient eveneens van toepassing te zijn op UTA-werknemers werkzaam op de bouwplaats.
[3] Arbouw. Inventarisatie hittebelasting en verlet in de bouwnijverheid. Juli 2013. Gezondheidsraad. Hittestress op de werkplek. November 2008.
DIA en PAGO
De tijd die nodig is voor het laten opstellen van een DIA (Duurzame Inzetbaarheidsanalyse) en PAGO (Periodiek Arbeidsgezondheidskundig Onderzoek) valt nu onder het zogenaamde ‘kort verzuim budget’. DIA en PAGO zijn belangrijk met het oog op het duurzaam inzetbaar houden van medewerkers, zodat zij op een gezonde en prettige manier de pensioenleeftijd kunnen bereiken. De FNV is van mening dat de werkgever hierin een speciale verantwoordelijkheid heeft.
Voorstel: de tijd die nodig is voor het opstellen van een DIA en PAGO komt in zijn geheel voor rekening van de werkgever. Het opstellen van een DIA en PAGO gebeurt tijdens werktijd. Deze tijd wordt doorbetaald door de werkgever.
Pensioenopbouw
- De pensioenopbouw bij verkort IVA-traject (eerder uit dienst bij werkgever binnen tweede ziektejaar) repareren. Bij volledige 2 jaar ziek 100% opbouw, werk je mee aan eerdere overgang UWV dan ontvangt de werknemer nog maar 69% opbouw.
- Gelijktrekken werkgeversbijdrage pensioenpremie: de werkgeversbijdrage voor de pensioenopbouw van bouwplaatsmedewerkers is hoger dan die voor UTA-medewerkers. Het verschil bedraagt 0,8798%.
Voorstel: het werkgeversdeel voor de premie voor de pensioenopbouw wordt gelijkgetrokken, met als uitgangspunt de bijdrage die de werkgevers betalen voor bouwplaatspersoneel.
Medezeggenschap in bouwcombinaties
Steeds meer bedrijven werken bij de uitvoering van werkzaamheden samen in bouwcombinaties. Over medezeggenschap in dergelijke combinaties is tot nu toe nog weinig geregeld, naar ons idee onterecht omdat onderwerpen als veiligheid en arbeidstijden vragen om betrokkenheid van medezeggenschap in de bouwcombinatie. Het ligt voor de hand om de medezeggenschapsorganen van de betrokken bedrijven in de bouwcombinatie een rol te laten vervullen.
Voorstel: De medezeggenschapsorganen van de betrokken bedrijven in de bouwcombinatie vormen het vertegenwoordigend overleg in de combinatie. Aan artikel 90 van de cao wordt een regel toegevoegd waarin wordt bepaald, dat het vertegenwoordigend overleg wordt samengesteld uit de medezeggenschapsorganen van de deelnemers in de combinatie. Het artikel is eveneens van toepassing indien in de combinatie een of meer buitenlandse ondernemingen deelnemen.
Bouwplaats ID
In de cao van 2015 is afgesproken dat iedereen die op een bouwplaats werkzaam is een geldige Bouwplaats ID moet hebben. Of het nu gaat om werknemers, werkgevers of zelfstandigen. En ongeacht welke cao er van toepassing is. De doelen van Bouwplaats ID zijn:
- Illegale arbeid, sociale dumping en schijnconstructies tegen gaan;
- Inzichtelijk maken wie op bouwplaatsen werkzaam zijn; dit is belangrijk in verband met de ketenverantwoordelijkheid en de veiligheid;
- Inzicht bieden in diploma’s en certificaten van werknemers, uitzendkrachten en zzp’ers;
- Administratieve lasten verlichten;
- Bevorderen dat de cao Bouw & Infra en de pensioenregeling van Bpf BOUW worden nageleefd.
Het ministerie SZW heeft echter besloten, dat de Cao waarin de Bouwplaats ID is opgenomen niet algemeen verbindend wordt verklaard.
Wel heeft het ministerie aan CAO partijen aangeboden te onderzoeken of een wetgevend traject de Bouwplaats ID mogelijk gemaakt kan worden.
Voorstel: Omdat de oorspronkelijke doelen van Bouwplaats ID nog steeds nodig zijn, is het van belang dat het onderzoek naar de mogelijkheid van een wetgevend traject wordt uitgevoerd. CAO partijen spreken hun commitment uit voor het onderzoek en zullen een actieve bijdrage leveren aan dit onderzoek.
Op de hoogte blijven via de UTA Nieuwsflits
De bouwsector is constant in beweging. Natuurlijk wil je op de hoogte blijven van nieuwe ontwikkelingen die jou als UTA'er raken. Daarvoor kun je je aanmelden voor de FNV | UTA Nieuwsflits. Daarnaast kun je je ook abonneren op vierwekelijkse nieuwsbrief van FNV Bouwen&Wonen. Deze nieuwsbrief richt zich op de hele bouwsector en niet alleen UTA.
Meld je aan voor de UTA Nieuwsflits
Meld je aan voor de FNV Bouwen&Wonen nieuwsbrief
Dit zijn de workshops!
Op 21 november (Rotterdam) en 28 november (Amsterdam) ben je van harte welkom op De Proeverij: een inspirerende avond vol uitdagende en interessante workshops. Dit zijn de workshops die op het programma staan:
Versterk je boodschap
Je leert hoe je kunt aansluiten en inspelen op het onbewuste en bewuste brein van de lezer/kijker van jouw boodschap. Na de training heb je het inzicht en een set vaardigheden om mensen te boeien, te inspireren en te overtuigen.
De denkverslaving
Veel mensen zitten muurvast in een denkpatroon. Hun gedachten zwemmen rondjes als een vis in een kom, maar uiteindelijk leiden ze nergens toe. Spring uit die vissenkom en leer denken in mogelijkheden in plaats van problemen.
Help, we hebben geen ‘klik’!
Iedereen heeft zo zijn eigen gebruiksaanwijzing en jijzelf natuurlijk ook. Soms loopt het niet soepel en weet je alleen maar ‘dat het niet werkt’ met die ander. Na deze workshop kun je bewuster kiezen hoe je je opstelt en zul je zien dat je daarmee de interactie positief beïnvloedt.
‘Warrior’ op de werkvloer
Ontdek de drie geheimen van de ‘warrior’ in jezelf. Je leert stress om te buigen tot brandstof, een krachtige mindset toe te passen om je doelen te bereiken én snel en effectief fysiek, emotioneel en mentaal in balans te zijn.
Je vindt de programma's per locatie en tijden hier.
