Het nieuwe pensioenstelsel
Op 30 mei heeft de Eerste Kamer de Wet toekomst pensioenen (Wtp) aangenomen, waarmee het pensioenstelsel in Nederland wordt vernieuwd. De nieuwe regels in deze wet gelden voor alle pensioenfondsen in Nederland, ook voor bpfBOUW.
De nieuwe wet gaat in op 1 juli 2023, maar het is nog niet bekend wanneer bpfBOUW overgaat op het nieuwe stelsel. Pensioenfondsen krijgen een paar jaar de tijd om over te gaan op de nieuwe regels.
Waarom verandert het pensioenstelsel?
Het stelsel sluit niet meer goed aan bij deze tijd. Pensioenen mogen niet altijd verhoogd worden, ook niet als pensioenfondsen veel geld hebben. Ook houdt het pensioenstelsel onvoldoende rekening met trends op de arbeidsmarkt die ook in de bouwsector veel voorkomen: werknemers die van werkgever veranderen, of het groeiende aantal zzp’ers. Daarnaast speelt de zogenaamde doorsneesystematiek een rol, waarbij jongeren meebetalen aan de pensioenopbouw van ouderen (die eigenlijk te weinig premie betalen). Hiertegen is de weerstand is gegroeid.
Wat verandert er?
Een belangrijke vernieuwing die in de Wtp staat is dat iedereen pensioen gaat opbouwen via een premieregeling. Elke maand betalen jij en je werkgever pensioenpremie. Deze premies worden belegd door bpfBOUW. Hoeveel pensioen je krijgt hangt dus af van de beleggingsresultaten.
Een andere verandering is dat een stabiele pensioenpremie het uitgangspunt wordt. De premie zal over de jaren heen minder vaak veranderen. Ook gaat het pensioen meer meebewegen met de economie. Als het economisch goed gaat, gaat het pensioen eerder omhoog. Gaat het economisch minder, dan gaat het eerder omlaag.
Je bouwt een persoonlijk pensioenvermogen op, dat wordt gebruikt voor een levenslange pensioenuitkering. Je kunt straks altijd zelf zien hoe dat pensioenvermogen ervoor staat. Het vernieuwde pensioenstelsel maakt namelijk informatie over je pensioen transparanter. Je krijgt als deelnemer meer inzicht in hoe je ervoor staat. Zo kun je bijvoorbeeld zien hoeveel pensioen er voor jou persoonlijk is gereserveerd. Zo kun je je beter voorbereiden op de toekomst.
Twee soorten premieregelingen
Het vernieuwde pensioenstelsel heeft twee soorten pensioenregelingen. bpfBOUW kiest samen met FNV en andere sociale partners welke variant het beste past bij de deelnemers van bpfBOUW. In het nieuwe stelsel is een Flexibele premieregeling mogelijk en een Solidaire premieregeling.
De FNV is groot voorstander van de Solidaire premieregeling omdat het alleen in deze regeling mogelijk is dat risico’s van zowel werkenden en gepensioneerden met elkaar worden gedeeld. Er wordt voor gepensioneerden en werkenden belegd. In goede tijden gaat een klein deel van de beleggingsopbrengsten naar een solidariteitsreserve. In slechte tijden kan die worden gebruikt om een verlaging van de pensioenuitkering te vermijden. Op deze manier is het bij de Solidaire premieregeling mogelijk om de pensioenen regelmatig te verhogen en verlaging te voorkomen.
Sociale partners bepalen uiteindelijk samen met de pensioenfondsen hoe de nieuwe pensioenregelingen er per sector uit gaan zien.
AOW
De nieuwe wet heeft geen invloed op de AOW. Die blijf je ook straks van de overheid ontvangen. Ook blijf je samen met je werkgever premie betalen voor een levenslang pensioen. bpfBOUW belegt deze premies, zodat het pensioenvermogen groeit.
Wil je meer informatie over je pensioen? Wij hebben alles over het pensioen van de UTA’er op een rijtje gezet. Download het ‘UTA pensioen e-book’ hier.
ChatGPT in de bouwsector | Communicatie en efficiëntie
De bouwsector is een complexe en veeleisende industrie waar communicatie en efficiëntie essentieel zijn voor succesvolle projectuitvoering. Traditioneel vertrouwen bouwprofessionals op menselijke interactie en expertise om problemen op te lossen en beslissingen te nemen. Echter, met de opkomst van geavanceerde AI-technologieën, zoals ChatGPT, is er een nieuwe tool beschikbaar gekomen die de communicatie en efficiëntie in de bouwsector aanzienlijk kan verbeteren.
In dit artikel zullen we* de rol van ChatGPT in de bouwsector verkennen en de voor- en nadelen bespreken die het kan bieden.
Voordelen
- Verbeterde Communicatie
Effectieve communicatie is van cruciaal belang in de bouwsector, waar verschillende belanghebbenden, zoals architecten, ingenieurs, aannemers en klanten, moeten samenwerken om een succesvol project te realiseren. ChatGPT kan een waardevol instrument zijn om communicatiebarrières te overbruggen. Met behulp van natuurlijke taalverwerking kan ChatGPT complexe technische concepten begrijpen en eenvoudig uitleggen aan niet-technische belanghebbenden. Het stelt projectteams ook in staat om snel en gemakkelijk vragen te stellen en antwoorden te krijgen, waardoor de communicatie tussen teamleden wordt verbeterd en misverstanden worden verminderd. - Snelle Probleemoplossing
In de bouwsector doen zich regelmatig onverwachte problemen voor die snelle oplossingen vereisen. Met ChatGPT kunnen bouwprofessionals direct toegang krijgen tot uitgebreide kennis en expertise. Het systeem kan fungeren als een virtuele assistent die vragen beantwoordt en oplossingen biedt voor technische problemen. Hierdoor kunnen bouwteams kostbare tijd besparen en de efficiëntie van projectuitvoering verbeteren. - Efficiëntie in Ontwerp- en Planningsfasen
ChatGPT kan ook van onschatbare waarde zijn tijdens de ontwerp- en planningsfasen van een bouwproject. Door het analyseren van bouwtekeningen, specificaties en projectvereisten kan ChatGPT waardevolle suggesties en optimalisaties bieden. Het kan helpen bij het genereren van ontwerpvarianten, het evalueren van materialen en het voorstellen van efficiënte bouwmethoden. Dit bespaart tijd en middelen die anders nodig zouden zijn voor uitgebreide handmatige analyses en berekeningen. - Ondersteuning bij Besluitvorming
Bouwprojecten vereisen vaak complexe besluitvorming, waarbij meerdere variabelen en belanghebbenden betrokken zijn. ChatGPT kan fungeren als een virtuele consultant die bouwprofessionals voorziet van waardevolle inzichten en aanbevelingen. Het systeem kan helpen bij het evalueren van verschillende bouwopties,
Nadelen
Hoewel ChatGPT veel voordelen kan bieden voor de bouwsector, zijn er ook enkele nadelen waarmee rekening moet worden gehouden. Hier zijn enkele potentiële nadelen bij het werken met ChatGPT in de bouw:
- Beperkte contextuele kennis
Hoewel ChatGPT in staat is om tekstuele informatie te begrijpen en vragen te beantwoorden, heeft het een beperkte contextuele kennis. Het model kan soms moeite hebben om specifieke bouwgerelateerde termen, complexe technische concepten of branchespecifieke regelgeving volledig te begrijpen. Dit kan leiden tot onnauwkeurige of onvolledige antwoorden, waardoor het nodig is om de gegenereerde informatie te verifiëren met menselijke experts. - Gevoeligheid voor misleiding
ChatGPT is getraind op een grote hoeveelheid tekst uit verschillende bronnen op internet, wat betekent dat het ook gevoelig kan zijn voor misleidende informatie. Het model kan onjuiste of ongefundeerde suggesties of adviezen geven, vooral als de inputinformatie onbetrouwbaar is. Daarom is het belangrijk om de gegenereerde resultaten altijd kritisch te evalueren en te verifiëren met betrouwbare bronnen en menselijke expertise. - Onvermogen om fysieke aspecten te begrijpen
ChatGPT is gebaseerd op tekstuele informatie en heeft geen directe toegang tot visuele of fysieke aspecten van bouwprojecten. Hierdoor kan het moeilijk zijn voor het model om specifieke vragen te beantwoorden die verband houden met visuele details, bouwproblemen op locatie of andere niet-tekstuele aspecten van de bouwsector. In dergelijke gevallen is het noodzakelijk om aanvullende methoden en tools te gebruiken om deze uitdagingen aan te pakken. - Privacy- en beveiligingsrisico's
Bij het werken met ChatGPT kunnen er privacy- en beveiligingsrisico's ontstaan. Het model vereist toegang tot gegevens en kan gevoelige informatie bevatten, zoals bouwplannen, specificaties of klantgegevens. Het is van cruciaal belang om passende beveiligingsmaatregelen te nemen om ervoor te zorgen dat de vertrouwelijkheid en integriteit van deze gegevens worden beschermd en dat er geen ongeoorloofde toegang tot de informatie plaatsvindt.
Al met al biedt ChatGPT veel potentieel voor de bouwsector, maar het is belangrijk om deze nadelen in overweging te nemen en de technologie verstandig te gebruiken als aanvulling op menselijke expertise en controle.
*Dit artikel is geschreven door ChatGPT. Heb je vragen of ben je nieuwsgierig geworden? Neem contact op door een e-mail te sturen naar uta@fnv.nl .
Betrokken studenten bij gastcollege op Haagse Hogeschool
Consulent Jaydee Lunes van FNV | UTA heeft een gastcollege gegeven voor studenten van de Haagse Hogeschool in Den Haag. Wat is een cao precies, en wat kunnen we als vakbond voor jou als student betekenen?
Het is een zonnige vrijdagmiddag voordat het pinksterweekend begint. In kleine groepjes druppelen de studenten van de Haagse Hogeschool de collegezaal in voor deze afsluiter van hun stage terugkomdag.
“De info die je vandaag gaat horen had ik graag zelf willen weten voordat ik begon met werken!” Met deze woorden wordt het gastcollege geopend. Op de agenda staat het bespreken van de vakbond, het uitleggen van wat een cao nou voor de studenten betekent, en een hoe je het best kan solliciteren op je droombaan. Vooral over de eerste twee onderwerpen bekennen de studenten nog weinig te weten.
Dit is ook begrijpelijk, want op het moment dat je in de schoolbanken zit kunnen deze zaken nog best een “ver-van-je bed-show” zijn. Hoe weet je onder welke cao je valt? Wat betekenen de verschillende artikelen in je cao precies? Is je werkgever verplicht zich eraan te houden? Wat als je werkgever zich er niet aan houdt? Dit is slechts een greep uit de vragen die we krijgen tijdens het gastcollege. Het blijft altijd heel gaaf wanneer studenten erg betrokken zijn en goede vragen weten te stellen.
Meer dan alleen staken
Vakbonden komen het met name in het nieuws wanneer er wordt gestaakt. De studenten vinden het dan juist wel een verassing nu ze horen wat een vakbond nog meer doet. En nog belangrijker; hoe de vakbond ze zou kunnen ondersteunen tijdens hun loopbaan. Inspraak op hun eigen cao en de arbeidsvoorwaarden check vinden ze het meest interessant, en dat is het ook! Wanneer je begint met werken kom je heel veel dingen voor het eerst tegen die je in de schoolbanken leert. De studenten waren vooral enthousiast dat je er met de vakbond niet alleen voor staat.
Na een hoop info gedeeld te hebben met de enthousiaste club studenten mochten we allemaal aan ons weekend beginnen. Het was een mooie afsluiter van de week!
Wil jij ook een gastcollege van FNV|UTA? Klik hier voor meer informatie!
Groene Bouwhekken: verbeterde uitstraling én sociale impact
Je hebt ze misschien al wel eens zien staan, de Groene Bouwhekken die de leefbaarheid van bouwplaatsen letterlijk verbeteren. En niet alleen wat betreft de uitstraling, ook de maatschappelijke impact.
Ze staan door het hele land. Zowel bij grote als bij kleinere bouwprojecten. Van enkele weken tot meerdere jaren. Van nieuwbouw tot renovatie en infra. De Groene Bouwhekken maken een opmars op bouwplaatsen. En dat is niet gek. Op het eerste gezicht hebben de Groene Bouwhekken van hout een veel aangenamere aanblik dan de traditionele bouwhekken die we kennen. Maar er is meer. Achter de bouwhekken is het bedrijf aan het werk voor een socialere en duurzamere maatschappij.
Groene Bouwhekken is in 2016 opgericht door Matthijs Ariens, Robbert de Vries, en Hugo Ward. “Het grappige is dat wij toen eigenlijk helemaal niets met bouwhekken hadden,” zegt Hugo. “Het bouwhek is uiteindelijk slechts een middel voor onze motivatie dat iedereen een kans verdient om mee te kunnen doen in de maatschappij en op de arbeidsmarkt.”
Hoe het begon
Hugo Ward: “We timmeren aan een gezonde arbeidsmarkt voor iedereen.” Zeven jaar geleden zijn de eerste Groene Bouwhekken gerealiseerd. Toentertijd ging het nog om een toevoeging aan een bestaand hekwerk. In het najaar van 2016 startte de samenwerking met Bouwloods Utrecht, om de mogelijkheden voor een volledig houten bouwhek te bekijken, in combinatie met dat er zo veel mogelijk werk wordt gecreëerd voor mensen die aan het re-integreren zijn. En zo ontstond het bedrijf dat we nu kennen.
In 2016 stonden de eerste zestig groene bouwhekken op het Jaarbeursplein. Inmiddels staat de bouwhekken-teller op meer dan 3000 stuks, verspreid door het hele land.
Minimale milieubelasting
De bouw- en infrahekken zijn gemaakt van duurzame materialen en zijn circulair ontworpen. Dat is voor het team vanzelfsprekend. Het betekent dat alle onderdelen van de bouwhekken vervangen kunnen worden. Hierdoor is de milieubelasting van Groene Bouwhekken minimaal. Mocht een bouwhek toch te beschadigd zijn, dan wordt het hek uit elkaar gehaald en met de nog bruikbare onderdelen worden andere bouwhekken gerepareerd. Zo wordt de hoeveelheid afval die geproduceerd wordt geminimaliseerd.
De missie
Er zijn veel mensen die om wat voor reden dan ook worden uitgesloten van de maatschappij, en daarmee dus afstand tot de arbeidsmarkt hebben. Om deze situatie te verbeteren is het proces van Groene Bouwhekken van begin tot eind zo ingericht dat ze mensen helpen met (re-)integreren. “Veel werkzaamheden voeren we niet zelf uit, maar doen we samen met sociale organisaties. Van productie en plaatsing tot het onderhoud op locatie. Naast de uitvoering van het werk helpen wij regelmatig met het slim inrichten van de werkprocessen, zodat onze partners zich focussen op het begeleiden en opleiden van mensen”, aldus Hugo Ward. “Het streven is een inclusieve maatschappij waar voor iedereen plek is. Dat is de missie.”
Leefbare bouwplaats
Een bouwplaats of infraproject kan overlast veroorzaken. De Groene Bouwhekken zorgen ervoor dat de bouwplaats en aangrenzende gebied wat leefbaarder wordt. “De buurtbewoners worden er blij van,” zegt Hugo. “Ook de aannemers zien de meerwaarde. We krijgen hele positieve verhalen te horen.”
Partners
Naast Bouwloods Utrecht doet ook Pantar een gedeelte van de productie van Groene Bouwhekken. Dit bedrijf in Amsterdam heeft een houtwerkplaats waar mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt werken. Deze mensen zijn bijvoorbeeld al een tijdje uit de running op de arbeidsmarkt. Zij leren hier het vak van timmerman, en bouwen een werkritme op. Transport en installatie worden geregeld door Green2Grow, en het onderhoud en bijhouden van het groen wordt gedaan door verschillende lokale sociale organisaties, zoals het Wijkbedrijf Utrecht, Rotterdam Inclusief of Groenperspectief (regio Den Haag).
Een andere samenwerking is die met de Penitentiaire Inrichting in Vught. Gedetineerden hebben op een andere manier weer een bepaalde afstand tot de arbeidsmarkt. In de metaalwerkplaats worden door gedetineerden onderdelen van Groene Bouwhekken geproduceerd. Zij krijgen hier een kleine vergoeding voor, en hebben de mogelijkheid om een diploma te halen. Hugo: “Op deze manier kunnen zij sneller aan een baan komen wanneer ze hun straf hebben uitgezeten. Zo vergroten we de kans op een succesvolle re-integratie in de maatschappij.”
De toekomst
Groene Bouwhekken groeit als bedrijf, en het doel is om alle relevante bouwplaatsen te kunnen voorzien van bouwhekken om daarmee de leefomgeving te vergroenen. “Daarnaast is de maatschappelijke droom om nog meer mensen te kunnen helpen om door te stromen in de arbeidsmarkt,” zegt Hugo. “Iedereen verdient een plek op de arbeidsmarkt, dat is onze maatschappelijk missie.”
Bouwconcern BAM wil bijdragen aan een duurzamere wereld
Er is een groeiende vraag naar duurzaam bouwen. Opdrachtgevers en de markt eisen steeds meer van de bouwsector dat zij hun verantwoordelijkheid nemen op het gebied van duurzaamheid. De bouwsector, die eerder bekend staat om afval dan om natuurbehoud, moet dus stappen zetten op het gebied van duurzaamheid. Wij spraken met Alletta Schreuder van BAM.
Ook bij bouwconcern BAM staat duurzaamheid hoog op het prioriteitenlijstje. “We hebben een speciale structuur ingericht voor onze duurzaamheidsambities waarbij programmamanagers allerlei roadmaps hebben uitgewerkt en nieuwe samenwerkingsoverleggen zorgen voor verbinding met ‘duurzame collega’s.”
Er liggen hele eisen voor bedrijven rondom duurzaamheid, denk bijvoorbeeld aan afvalreductie, stikstofuitstoot, etc. “Het veranderen van processen en gedrag heeft tijd nodig”, vertelt Alletta Schreuder, procesmanager Duurzaamheid bij bouwconcern BAM. “Bij BAM hebben we steeds meer collega’s die intrinsiek gemotiveerd zijn om aan de slag te gaan rondom duurzaamheid. Ook merk ik dat jongeren binnen BAM het een belangrijk thema vinden en er iets mee willen doen.”
Ambities
BAM ziet de groeiende behoefte aan duurzaam bouwen en heeft de duurzaamheidscomponent in de bedrijfsstrategie verder ontwikkeld. “We hebben o.a. de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties, als basis genomen voor zes kernthema’s voor onze nieuwe duurzaamheidsstrategie. Met de uitvoering van deze nieuwe duurzaamheidstrategie willen we onze CO2-, grondstoffen- en afvalvoetafdruk verder verminderen en opdrachtgevers schaalbare duurzaamheidsoplossingen bieden.”
Als procesmanager Duurzaamheid houdt Alletta zich bezig met de duurzaamheidscertificaten, het standaardiseren van de nieuwe werkwijze, het toetsen op duurzaamheidsthema’s op bouwplaatsen en beheer- en onderhoudscontracten. “We verzamelen nieuwe maatregelen die zijn toegepast om de duurzaamheidsdoelstellingen te halen en verspreiden deze informatie naar onze business units in het land om deze werkbare oplossingen te implementeren. Zo verbeteren we steeds onze werkwijze.”
Concrete acties
Volgens Alletta worden er vele concrete acties ondernomen binnen BAM rondom duurzaamheid. Momenteel loopt in het kader van afvalbeheersing, een pilot om alle gebruikte pallets terug te brengen naar de producent. “We hebben een pilotproject gedaan met een emissieloze bouwplaats aan de voet van de Lemelerberg. Bij dit pilotproject hebben we gebruik gemaakt van elektrische vrachtwagens en busjes, graafmachines, heftrucks en trilmachines. De bouwkeet was uitgerust met zonnepanelen en een accupakket, waarin de opgewekte zonne-energie werd opgeslagen. Op de bouwplaats waren verschillende verplaatsbare laadvoorzieningen aanwezig om het materieel op te kunnen laden.”
Alletta is ooit begonnen met het inzamelen van oude bouwhelmen. Deze worden niet retour genomen door de leverancier, maar door Kopstukken vermaakt tot lampen. Op dit moment is Alletta in het kader van de afvalvermindering aan het bekijken wat ze kunnen doen met de vele doosjes van lampen bij grote projecten. “Je kan je voorstellen dat wanneer we een groot gebouw als een ziekenhuis bouwen er een hele hoop lampen opgehangen moeten worden. Dit zorgt voor een hele hoop kartonnen doosjes die bij de meeste bouwplaatsen op de grote hoop afval gegooid worden. Onnodig natuurlijk, dus ik ben aan het onderzoeken wat we het beste kunnen doen met deze doosjes. Ik zou ze graag aanbieden aan de webwinkels in de omgeving van de bouwplaats.”
Social return
Bij BAM wordt de verbinding gelegd tussen duurzaamheid (bijvoorbeeld afvalbeheersing) en de verplichting tot social return. “We zijn oude werkkleding in gaan zamelen die in het sociale naaiatelier Vanhulley worden hergebruikt en vermaakt”, zegt Alletta. Vanhulley biedt een leer-werktraject voor vrouwen in Groningen. Niet zomaar vrouwen, maar vrouwen die dolgraag een kans willen om serieuze stappen te zetten richting een betere toekomst.
Ook worden er inmiddels oude deuren uit renovatieprojecten verzameld. BAM brengt de oude deuren naar stichting De Terugwinning. Deze stichting biedt mensen dagstructuur, carrière- en opleidingsoriëntatie en werknemersvaardigheden. Daarnaast zie je steeds meer Groene Bouwhekken, waarbij circulaire houten hekken worden uitgerust met bloembakken die goed zijn voor biodiversiteit en worden onderhouden door sociale werkplaatsen. Win-win-win!
“Door hergebruik van de bouwhelmen, werkkleding en oude deuren is restafval nu de grondstof voor nieuwe producten. Op deze manier werken we binnen BAM aan het reduceren van restafval en dragen we ons steentje bij aan een fijne maatschappij voor iedereen. Natuurlijk is het nog beter om anders te gaan bouwen, zodat we aan het begin van het proces afval voorkomen. Daar zijn de andere BAM collega’s hard mee bezig!”
Wie is Alletta Schreuder?
De 54-jarige Alletta Schreuder houdt van uitdagingen en de wereld verkennen. Ze startte haar carrière met een bacheloropleiding Facility planning & management (Groningen) en koos daarna voor een master Beleid- en Organisatiewetenschappen (Tilburg). Haar scriptie schreef ze in Queensland, Australië. Na haar studie werkte Alletta een lange periode bij de NS waar ze o.a. verantwoordelijk was voor het landelijke beleid voor het beheer van de stations. Daarna kreeg ze het beheer over stations, Den Haag Centraal Station en Den Haag Hollands Spoor. Volgens een nieuw ontwikkeld concept en werkte ze aan campagnes om nieuwe collega’s te werven. Daarna vertrok ze bij de NS en rolde ze uiteindelijk de bouw in. Inmiddels is Alletta in verschillende rollen en divisies zo’n 6 jaar werkzaam voor BAM, waar ze zich inzet als procesmanager duurzaamheid.
Digitalisering | Investeer in vaardigheden van mensen
Meer woningen, digitalisering, de energietransitie, een duurzame gebouwde omgeving: om alle urgente ambities te realiseren is digitale (keten)samenwerking cruciaal. Vanuit FNV Bouwen & Wonen dragen we daar graag aan bij.
https://youtu.be/ZbSSN0tYEj4
Kitty van den Hoven, bestuurder bij FNV Bouwen & Wonen: “De wereld om ons heen verandert, daardoor ontstaan ook nieuwe technieken en werkwijzen. Er is veel aandacht voor de technische innovatie, maar veel minder voor de sociale innovatie. Dit terwijl de veranderingen voor de mens/werknemers groot zijn. Er komen nieuwe functies, er verdwijnen functies en er veranderen functies. En als er aandacht is voor de sociale innovatie is deze vaak gericht op studenten/jonge werknemers, terwijl we alle werknemers hierin mee moeten nemen. Juist ook de huidige groep werknemers.”
Wat zie je gebeuren in de praktijk?
Kitty: “Iemand die nu 40 is, had tijdens zijn schooltijd nog nauwelijks ervaring met internet. Hij heeft ongetwijfeld bijgeleerd door het gebruik van zijn mobiele telefoon. Maar de diepere achtergronden - hoe werkt het, wanneer werkt iets wel en wanneer niet, hoe staat het met de digitale veiligheid? - kennen de meeste 35-ers niet. Dan heb je het wel over een grote groep die nog ruim 25 jaar moet werken. De meeste digitale bijscholing richt zich op werknemers met een hbo- of wo-opleiding. Maar dat zijn niet degenen die het werk op de bouwplaats doen.”
Wat is er nodig in de sector?
Kitty: “We moeten weten waar we nu staan, en waar we naar toe willen. We hebben een visie van bedrijven nodig op digitalisering en welke impact dat heeft op de organisatie en het werk. Ik zie hier een belangrijke rol weggelegd voor HR en de OR.”
Wat kunnen werkgevers doen?
Kitty: “Werkgevers moeten flink investeren in de kennis en vaardigheden van hun werknemers. De sector kan hier ondersteuning bieden door dit gezamenlijk op te pakken. Zo zorgen we samen voor goed opgeleid personeel en daarmee goed werk. Leren hoeft niet in de schoolbanken, maar kan ook gerealiseerd worden door bijvoorbeeld iemand stage laten lopen binnen het eigen bedrijf. Bedrijven moeten ruimte geven aan de werknemers om zich te kunnen ontwikkelen. Laat werknemers meedenken, meepraten, en ook meebeslissen. Dan zijn ze een stuk gemotiveerder om mee te gaan in alle ontwikkelingen. Wij pleiten voor een innovatieve organisatie waar technologische innovatie en sociale innovatie samengaan.”
Wat zie je gebeuren in de toekomst?
Kitty: “Opdrachtgevers gaan steeds meer eisen stellen, dus het is voor bedrijven eigenlijk onmogelijk om niet mee te gaan met deze ontwikkelingen. En ook, door sommige technologische ontwikkelingen neemt de fysieke belasting voor werknemers af. Dat is goed! Maar het mag niet gaan leiden tot een slechte kwaliteit van werk: veel van hetzelfde, eentonigheid, et cetera. Voor werknemers wordt het werk interessanter als ze meer vaardigheden hebben en daardoor breed inzetbaar zijn. Kortom zich kunnen blijven ontwikkelen. Niemand vindt saai werk leuk!”
Bedrijven en werknemers kunnen contact opnemen met FNV Bouwen & Wonen voor ondersteuning op het gebied van sociale innovatie via uta@fnv.nl.
Nachtwerkers meer kans op slechte werk-privébalans
Door de globalisering en technologische vooruitgang werken we steeds minder op standaard werktijden. De verwachting is dat deze trend de komende decennia nog verder toenemen. Nachtwerkers hebben meer kans op een slechte werk-privé balans.
In 2019 werkten ruim 1,2 miljoen Nederlanders soms of regelmatig in de nacht, zo luidt de data van het CBS. In het onderzoek betekent nachtwerk dat er minimaal 1 uur gewerkt wordt tussen 00:00 ’s nachts en 06:00 ’s ochtends.
Mensen die in de nacht werken, hebben meer dan 2,5 keer zoveel kans op een slechte werk-privébalans. Zij vinden het lastiger om werk en privé te combineren dan mensen die alleen overdag werken. Dat is een van de resultaten uit het onderzoek van het RIVM en TNO, naar de impact van nachtwerken en mogelijke oplossingen. De nachtwerkers geven in de interviews verder aan dat zij door nachtwerk minder tijd met hun familie of partner kunnen doorbrengen en dat ze zich geïsoleerd voelen. Ook hebben ze door vermoeidheid op vrije dagen minder behoefte aan sociale contacten hebben of mijden ze deze zelfs, omdat ze zich moeten voorbereiden op een nachtdienst. Dit geldt overigens niet voor alle nachtwerkers. Sommigen geven aan dat zij privétaken juist beter kunnen combineren wanneer zij nachtdiensten draaien dan tijdens dagdiensten.
Dag-nachtritme
Het menselijk lichaam heeft een biologische klok. Hierdoor hebben we allemaal een dag-nachtritme van dat ongeveer 24 uur duurt. Dit ritme wordt ook wel het circadiane ritme genoemd, wat ‘circa één dag’ betekent. Het ritme is te zien in het slaap-waakritme, maar ook in een groot aantal andere lichaamsprocessen. Zo heeft je biologische klok invloed op je hormoonafgifte (onder andere melatonine en cortisol) en je glucosehuishouding.
Verschillende functies van het lichaam, waaronder lichaamstemperatuur, honger, en verzadiging, worden ook gereguleerd door de biologische klok. Je klok zorgt er dus voor dat de processen in je lichaam op het juiste moment plaatsvinden.
Effecten op gezondheid
De impact die nachtwerken op de gezondheid van iemand heeft wordt waarschijnlijk medebepaald door verschillende karakteristieken. Denk aan de duur van de nachtdiensten en hoe vaak men in diensten werkt. Ook het rooster of patroon waarin verschillende typen diensten elkaar opvolgen speelt mogelijk een rol.
Werken in de nacht verstoort het dag-nachtritme (de biologische klok) van het lichaam. Volgens de Gezondheidsraad leidt (langdurig) nachtwerk tot een verhoogd risico op slaapproblematiek, diabetes type 2, en hart- en vaatziekten.
In het onderzoek melden de respondenten dat zij verschillende gezondheidsklachten ervaren. De fysieke klachten zijn onder andere vermoeidheid, hoofdpijn, maag-darmklachten, en spier- of gewrichtsklachten. Ook is er sprake van verschillende mentale gezondheidsgevolgen, zoals gevolgen voor het cognitief functioneren (verminderde focus, alertheid, geheugen, en concentratie), prikkelbaar zijn, eenzaamheid en somberheid, en stress.
Werknemers met nachtwerk hebben ongeveer 1,5 keer zoveel kans op arbeidsongevallen (gedurende de dag of nacht) dan werknemers zonder nachtwerk. Dit blijkt uit de analyses op basis van de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) van TNO en CBS onder bijna 400.000 werknemers. Hierbij zijn geen grote verschillen tussen sectoren te zien. Het is echter onbekend of de ongevallen plaatsvinden tijdens een dag- of een nachtdienst. Ook werd de terugreis naar huis na een nachtdienst (waarbij de kans bestaat dat nachtwerkers zitten te knikkebollen achter het stuur) niet meegenomen in de NEA.
Waarom toch ’s nachts werken?
64 procent van de werkgevers gaf in het onderzoek van het RIVM en TNO aan dat de belangrijkste reden voor nachtwerk is dat het werk direct uitgevoerd moet worden. Denk hierbij aan werk in de zorg, bij de politie, of de brandweer. Economische redenen, zoals het behalen van productiedoelstellingen en de optimale inzet van machines, en praktische redenen zoals machines die 24 uur per dag moeten draaien, zijn voor ongeveer een derde van de werkgevers (zeer) belangrijke redenen.
Oplossingen
Het RIVM en TNO hebben in het onderzoek ook gekeken naar oplossingen om de risico’s voor gezondheid en welzijn van nachtwerkers te verminderen. Hier valt ook de werk-privébalans onder. Uit de resultaten blijkt dat zowel werkgevers als werknemers en bedrijfsartsen weinig mogelijkheden zien om minder werk in de nacht te doen.
Werkgevers benoemen bereikbaarheidsdiensten en het inzetten van nieuwe technologie (denk aan automatisering) als opties om het nachtwerk misschien voor een klein deel te verminderen.
De nachtwerkers zelf zijn niet te spreken over de bereikbaarheidsdiensten, omdat deze mogelijk een negatief effect hebben op de slaapkwaliteit en op de werk-privébalans. Dat is dus geen oplossing, maar het verplaatsen van het probleem. Nachtwerkers zelf benoemen verschillende oplossingen, zoals het beperken van de hoeveelheid taken in de nacht, of onderling ervaringen delen.
Tijdens het symposium over het onderzoek van het RIVM en TNO afgelopen 16 maart, sprak een verpleegkundige die regelmatig nachtdiensten draait over de oplossingen die haar ziekenhuis biedt aan nachtwerkers. Zo krijgen de nachtwerkers ’s nachts een gezonde maaltijd en snack aangeboden, en bestaat er de mogelijkheid om een powernap te doen tijdens de dienst.
Volgens het RIVM en TNO is het gezien de beperkte mogelijkheden om nachtwerk te verminderen, nodig dat er meer kennis komt over mogelijke oplossingen en hoe deze oplossingen op een goede manier gerealiseerd kunnen worden.
Biedt jouw werkgever oplossingen voor nachtwerk? Heb je vragen, of wil je jouw eigen ervaringen met werken in de nacht delen? Stuur een e-mail naar uta@fnv.nl en we nemen contact met je op.
Hestia: Merel van Burgsteden
"Als je naar de kleurplaten van vroeger kijkt zie je dat ik eigenlijk altijd huizen aan het tekenen was."
Hestia is de Griekse godin van de bouwkunst. In deze rubriek wordt een moderne godin van de bouwwereld geïnterviewd. Over haar inspiratie, de bouwwereld, en wat ze het leukst vindt in haar werk. Deze week is Merel van Burgsteden onze Hestia.
Naam: Merel van Burgsteden
Functie: Projectorganisator bij Rottinghuis’ Aannemingsbedrijf bv
Leeftijd: 27 jaar
Woonplaats: Groningen
Opleiding: HBO Bouwkunde
Bedrijfsjargon: Samen bouwen aan de toekomst
Wanneer ontdekte je dat je de bouw in wilde?
"Het is eigenlijk nooit anders geweest. Als je naar de kleurplaten van vroeger kijkt zie je dat ik eigenlijk altijd huizen aan het tekenen was. Mijn ouders hebben hun eigen huis gebouwd en ik ging daar ook elke dag kijken en foto’s maken. Als kind zat het er dus eigenlijk al in, maar dan link je het niet gelijk aan de bouw. Maar naar mate ik ouder werd, wist ik eigenlijk gelijk al dat ik de bouw in wilde."
Hoe werd daarop gereageerd?
"Mijn directe omgeving wist het eigenlijk al, dus dat was geen verrassing. Wel merk ik dat als ik nu iemand leer kennen en vertel dat ik in de bouw werk, ze heel verbaasd reageren. ‘Draag je dan ook een bouwhelm- en schoenen?’, vragen ze dan vaak. Ik ben namelijk wel echt een meisjemeisje die houdt van jurkjes en rokjes, anderen vinden het dan lastig voor te stellen dat ik dan voor werk in mijn werklaarzen en helm over de bouw heen loop."
Wat maakt de bouw zo leuk?
"Ik vind het in de bouw erg leuk dat je je projecten uitgevoerd ziet worden. Ook is in de bouw geen dag hetzelfde, elke fase in de bouw is anders, die variatie vind ik ook geweldig. Wat veel mensen ook niet weten is dat er in de bouw heel veel functies zijn, dus als je bouwkunde hebt gestudeerd kan je altijd in de bouw nog alle kanten op."
Wie in de bouw inspireert jou?
"Niet per se één persoon, maar ik vind het echt heel stoer dat er vrouwelijke directies in de bouw zijn. Ik vind het al stoer dat er vrouwen in de bouw werken, maar dat ze ook directie functies bekleden vind ik echt heel inspirerend."
Wat vind je het allerleukst aan je werk?
"Als projectorganisator ben ik vanaf het begin tot het einde betrokken bij het gehele traject. Je maakt daardoor het hele project mee en het werk is heel afwisselend. Mijn kantoor zit in een bouwkeet waardoor ik de uitvoering van heel dichtbij mee maak en veel op de bouw ben. Daarnaast zie je veel progressie. Als je de ene dag op de bouw komt en je komt daarna een dag later weer, dan zie al veel verschil. Daarnaast vind ik het ook heel fijn hoe we hier met elkaar omgaan. Onze sfeer hier is heel goed. Ook al zijn er verschillende functies binnen het bedrijf iedereen gaat hetzelfde met elkaar om."
Wat zijn je dromen voor de toekomst?
"Ik wil heel graag doorgroeien in de bouw. Ik heb mijn hbo-diploma behaald, maar ik wil graag mijn bouwtechnische gedeelte aansterken. Op dit moment doe ik een extra opleiding, zodat ik nog extra stappen kan maken binnen de bouw."
Wat zou je willen zeggen tegen meisjes/vrouwen die een baan in de bouw overwegen?
"Als je een baan in de bouw overweegt adviseer ik om een keer mee te lopen in de bouw. Vorig jaar deden wij ook mee met de Girls Days waarbij meiden van de middelbare school een dag mee mochten lopen op de bouw. Ik merkte aan die meiden dat ze na zo’n dag gelijk al een heel ander beeld hebben over de bouw. Ze zien dat de bouw niet alleen timmeren is, maar zoveel meer!"
Is er iets dat zelf graag wilt toevoegen?
"Het is een prachtig vak! Ook voor vrouwen. Ik zou het iedereen aanraden om in de bouw te gaan werken."
Sfeerimpressie Bouwvrouwendag 2023
Op 9 maart was het Bouwvrouwendag. Deze dag hebben wij mogen organiseren ter ere van internationale vrouwendag.
De avond werd gestart met een stoelmassage onder het genot van hapjes en drankjes. Even heerlijk ontspannen na een, voor vele, drukke werkdag. Ook kon je een professionele foto laten maken van jezelf door onze fotograaf Martin.
Na deze ontspannen start hebben wij met zijn allen genoten van het avondeten. Een enorm leuke ervaring vonden vele ‘de mogelijkheid om te netwerken met anderen bouwvrouwen was heel verfrissend!’ aldus een deelneemster.
Workshops
Op de Bouwvrouwendag hebben wij na het eten drie mooie workshops mogen geven voor vrouwen in de bouw. De eerste workshop was ‘Bluffen voor vrouwen’. Laura heeft tijdens deze workshop laten zien hoe je je talenten op een enthousiaste manier aan het voetlicht kan brengen. Dit is iets wat wij vrouwen minder vaak doen dan onze mannelijke collega’s. Een opmerking tijdens de workshop was: ‘Fijn om op deze manier te leren om mijn kwaliteiten te benoemen zonder dat het overkomt als opscheppen’. Heel gaaf om dit terug te horen, want dat was precies waar de workshop voor bedoeld was.
De workshop ‘Vitale Voornemens’ was de tweede workshop die wij hebben aangeboden. Goede voornemens, nu ga ik het echt DOEN, morgen ga ik…. Je kent het vast wel, regelmatig blijft het bij dromen en goede voornemens. Tijdens deze workshop heeft Merianka spelenderwijs laten zien hoe je je eigen breinformule voor verandering uitwerkt. Op deze workshop is erg enthousiast gereageerd door de vrouwen die aan deze workshop deelnamen. Wij kregen van deelneemsters van deze workshop terug dat het een ‘leuke en interessante workshop was met veel interactie’.
Ook de workshop Vrouw en Pensioen was een succes. Bij deze workshop heeft Tineke alles omtrent pensioenopbouw op een leuke manier uitgelegd. ‘Na het krijgen van mijn kinderen ben ik deeltijd gaan werken, wat dat precies voor mijn pensioen zou betekenen heb ik tot deze workshop nooit begrepen’. Het is heel fijn om te weten wat deze informatieve workshop voor deelnemers heeft betekent.
Bij deze willen wij alle deelneemsters nogmaals bedanken! We vonden het een heel geslaagd evenement en gaan in de toekomst weer nieuwe workshops en andere bijeenkomsten organiseren. Wij hopen jullie daar weer te zien! Voor de vrouwen die niet hebben kunnen deelnemen; wij hopen dat jij er de volgende keer ook bij bent.
Rechter buigt zich voor het eerst over studiekosten sinds invoering Wtva
Per 1 augustus 2022 is de Wet Transparante en Voorspelbare Arbeidsvoorwaarden (Wtva) van kracht. Het doel van deze wet is om arbeidsvoorwaarden van werknemers te verbeteren door ze duidelijker en voorspelbaarder te maken.
De nieuwe regels hebben in de tussentijd gezorgd voor veel onduidelijkheden. Op 10 januari 2023 heeft de Rechtbank Utrecht zich voor het eerst uitgesproken over een kwestie rondom de Wtva.
Wat is er veranderd?
Voor we het hebben over de uitspraak van de Rechtbank Utrecht gaan we een paar stappen terug.
Met de inwerkingtreding van de Wtva moeten werkgevers verplichte scholing kosteloos aanbieden. Het gaat om scholing die verplicht moet worden aangeboden op grond van de wet of cao. Je mag geen afwijkende afspraken maken; die zijn nietig. In de praktijk blijkt dat het vooral onduidelijk is wat er onder ‘verplichte scholing’ moet worden verstaan.
Onze wet kende voor de invoering van de Wtva al een algemene scholingsplicht, geregeld in artikel 7:611a lid 1 van het Burgerlijk Wetboek, die als zo’n wettelijke verplichting moet worden gezien. Dat wil zeggen dat een werkgever scholing moet aanbieden die noodzakelijk is voor de uitoefening van de functie van de werknemer. De kosten van de scholing rusten dan op de werkgever. Een studieovereenkomst of -beding met andere afspraken is dus niet geldig.
Uitspraak Rechtbank Utrecht
Op 4 november 2022 is tussen een werkgever en een werknemer een studieovereenkomst tot stand gekomen. In de studieovereenkomst staat een terugbetalingsregeling vermeld waarvan de werknemer bij uitdiensttreding de lening aan werkgever moet terugbetalen. De lening wordt na drie jaar kwijtgescholden na het afronden van het theoretische gedeelte van de opleiding. De werknemer is van mening dat de studieovereenkomst die hij was aangegaan met zijn werkgever nietig was op grond van de Wtva. Hij stelde dat hier sprake was van ‘een noodzakelijke opleiding’. Volgens hem zou zijn werkgever hem hebben aangenomen met de bedoeling om hem (in de toekomst) als registeraccountant werkzaamheden te laten verrichten. Voor die functie was de opleiding noodzakelijk. De werknemer zou als registeraccountant onder meer zijn handtekening zou kunnen zetten onder jaarstukken.
Volgens de werkgever klopte dit niet. De werkgever stelde dat ten eerste de werknemer niet met die bedoeling was aangenomen. Ten tweede, voegde de werkgever toe, zelfs al was de werknemer met die bedoeling aangenomen, dan was de opleiding vooralsnog niet noodzakelijk geweest. De opleiding zou dus niet noodzakelijk zijn voor het werk van de werknemer waarvoor hij is aangenomen en evenmin vereist om de functie van registeraccountant te verrichten. Daarbij komt bij dat de werknemer op eigen verzoek de opleiding is gaan volgen, aldus de werkgever.
De kantonrechter oordeelde dat uit niets bleek dat de werknemer was aangenomen met het doel om registeraccountant te worden en dat de opleiding waarvoor de studieovereenkomst is aangegaan noodzakelijk zou zijn voor die beoogde functie of de huidige functie van werknemer. De rechtbank oordeelde dat hier geen sprake was van een ‘noodzakelijke opleiding’ en werknemer de studiekosten aan werkgever moet terugbetalen.
Wat staat er in de cao?
Onder het kopje 'Scholing voor behoud van vakmanschap', op bladzijde 59 van de cao Bouw & Infra, staat dat de werkgever een opleidings- en scholingsbeleid ontwikkelt, en dit uitvoert. Ieder kalenderjaar stelt hij een scholingsplan vast. Bij het opstellen van dit plan houdt de werkgever rekening met de wensen van de werknemers, en die worden drie maanden voor het invoeren van het plan over de inhoud geïnformeerd. Andere verplichtingen van de werkgever:
- De werkgever stelt de werknemer in staat functiegerichte scholing te volgen. Komt de functie van de werknemer te vervallen? Of is de werknemer niet meer in staat zijn functie te vervullen? Dan stelt de werkgever hem in staat scholing te volgen die het mogelijk maakt de arbeidsovereenkomst voort te zetten. Dit laatste voor zover dit redelijkerwijs van de werkgever verlangd kan worden. Hiermee voldoet de werkgever aan zijn wettelijke scholingsplicht van artikel 7:611a lid 1 BW.
- De werkgever betaalt alle kosten van deze scholing. Hij mag die kosten niet verrekenen met de transitievergoeding.
- De werknemer volgt de functiegerichte scholing indien mogelijk tijdens werktijd. Als dit niet mogelijk is, wordt de tijd dat de scholing wordt gevolgd gezien als arbeidstijd.
Heb jij een studieovereenkomst en heb je hier vragen over? Neem dan contact op met ons via uta@fnv.nl
